Canada deel 2

Verslag reis naar Oost-Canada 1-13 juni

Deel 2: Het zonnige Montréal, het rebelse Quartier Latin en... Vive le Québec libre!?

4 juni 2012, Basilique Notre-Dame, Montréal
Montréal! De hippe metropool Montréal, op één na grootste Franstalige stad ter wereld, bakermat van het complexe Nieuw-Frankrijk, waar Frans- en Engelstaligen in fragiele harmonie samenleven, waar, net zoals in Québec, achter elke straathoek geschiedenis valt te ontdekken, terwijl de typische buildings die de skyline telt dan weer een onmiskenbare Noord-Amerikaanse aard verraden. Deze stad is duidelijk veel groter dan Québec City, en dat is op alle vlakken merkbaar. Grote avenues en boulevards verdelen de metropool in tientallen stukken, en verschillende wijken zweren bij een eigen identiteit. Een uiterst unieke Noord-Amerikaanse stad dus, met een opvallend rijke geschiedenis, en duizenden sporen uit een Frans en Angelsaksisch verleden.

Neem nu Place d'Armes, een gezellig pleintje in het hart van de financiële wijk, met een imposant monument ter ere van Maisonneuve, de stichter van Montréal. Hier kan je een van de allermooiste kerken van Noord-Amerika bezoeken, de Basilique Notre-Dame, van waaruit ik nu schrijf. In dit prachtige godshuis kan je je gemakkelijk een uur lang vergapen aan al dat moois. Het altaar is ronduit schitterend, een streling voor het oog van elke bezoeker. Verder een indrukwekkende verzameling glas-in-loodramen en schilderijen in een nochtans relatief kleine ruimte. Ook het orgel is de moeite, evenals een gigantisch kunstwerk getiteld Marche de l'Humanité, in een aparte kapel. Mijn bezoek aan Montréal had niet beter kunnen beginnen!
Ik had veel geluk toen Viviane, een huisgenote van Magali, me voorstelde om samen naar Montréal te rijden. Na een kort bezoek aan haar universiteit gingen we samen met twee carpoolers en route! Tijdens de bijna drie uur lange rit praatten we honderduit over het Québecs nationalisme - Viviane en Luc zijn echte separatisten - en over hoe in Québec bijna alle separatisten links geïnspireerd zijn, terwijl Vlaams nationalisme een rechtse aangelegenheid is. Canada maakt beslissingen - stapt in oorlogen, stapt uit het Kyotoverdrag... - waar Québec vaak lijnrecht tegenover staat. Ook hebben de Engels- en Franstaligen twee verschillende culturen en zouden er maar weinig raakvlakken zijn. Interessante kwestie die meteen aan Brussel doet denken. Maar het verschil tussen links en rechts separatisme is bij het vergelijken van Québec en Vlaanderen best frappant. Ik ben dan ook blij dat ik nu in dé stad ben beland waar ik de problematiek het best kan meten.
Tijdens de lange rit stak er een hert de weg over, wat een zowel moedige als domme stunt is op een Canadese snelweg. De gele waarschuwingsborden met en eland erop staan er dus zeker niet voor spek en bonen!
Aangekomen in Montréal ging iedereen zijn of haar eigen weg, en kan ik nu mijn wandeling door Vieux-Montréal beginnen!

4 juni 2012, Champs de Mars, Montréal
Vieux-Montréal, de wijk in het zuiden, dicht bij de rivier, heb je gauw gezien. Het bestaat voornamelijk uit het voormalige financiële centrum, dat een beetje aan het New Yorkse Wall Street doet denken. Een beetje maar, want bijna alle instellingen zijn al lang naar Toronto verhuisd. In de Bank of Montreal in de Rue Saint-Jacques is er een klein, interessant museumpje dat het vermelden waard is. Belangrijker is het Vieux Seminaire de Saint-Sulpice, aan de overkant van Place d'Armes. Daar zie ik de oudste klokkentoren van Noord-Amerika!
In navolging van Parijs is er in Montréal ook een Champs-de-Mars, waar je lekker in de zon kan gaan liggen. Met een goed boek bijvoorbeeld. Daar zit ik nu trouwens te schrijven. Niet ver van Place Vauquelin en het Montréalse stadhuis. Aan de overkant is er de Colonne Nelson, die, in tegenstelling tot zijn Ierse tegenhanger nog niet is opgeblazen, doch al wel enkele keren onthoofd. Zulke monumenten zijn hier gevoelig. Dat geldt ook voor uitspraken zoals De Gaulle die in 1967 van op het balkon van het mooie stadhuis deed: Vive le Québec libre! Het is een understatement dat dit bij de Engelstalige bevolking niet echt werd geapprecieerd.
Tegenover het Hôtel de Ville heb je dan weer het Château Ramezay, dat een bewogen geschiedenis heeft. Het werd in 1775 door het Amerikaanse leger ingenomen, in een ware campagne tegen de Britse overheerser. Nog iets verder naar de Saint-Laurent rivier doemt de grote koepel van Marché Bonsecours op, met ernaast de Chapelle Notre-Dame-de-Bonsecours, die uitkijkt op de haven.
Het is heerlijk rondkuieren in de Vieux-Port. Hier heb je een erg mooi zicht op het Parc des Iles, ook wel Parc Jean Drapeau genoemd, en alle curiositeiten die erop te bespeuren zijn. Ook staat er de tent van Cirque du Soleil, die deze week weer duizenden bezoekers zal lokken.

Ik neem de metro naar het Ile Sainte-Hélène, een van die twee eilanden. Hier vond in 1967 de befaamde Wereldtentoonstelling plaats. Zo werd er onder meer de Biosphère gebouwd, een gigantische bol waar je tegenwoordig iets over het Canadese ecosysteem kan opsteken. In de verte ligt het Ile de Notre-Dame. Helaas is dit de hele week afgesloten, omdat hier vrijdag de Formula 1 wedstrijd begint. Dan wandel ik maar verder over Sainte-Hélène.
Ik rust even uit aan een mooie vijver, vanwaar ik een knap zicht op de skyline van Montréal en op de Mont-Royal heb. Daarna steek ik de brug over de Saint-Laurent over, die hier ontzettend breed is. Omwille van een misrekening, moet ik echter heel lang lopen voor ik Downtown Montréal kan bereiken. De brug voert me niet tot aan de stad maar draait plots naar links af, langs een groot, onoversteekbaar dok. Aan mijn linkerkant bewonder ik Habitat '67, nog zo'n knap architecturaal staaltje uit dezelfde tijd als de Biosphère. Deze appartementen lijken zo op elkaar gestapeld alsof een kind met de blokken heeft zitten spelen. Elk blok lijkt willekeurig op de vorige te zijn geplaatst. Iets verder neem ik dan toch maar een taxi tot in de stationsbuurt. Tussen al die hoge buildings, waaronder het karakteristieke 1000 De La Gauchetière, voel ik me als een mier in het bos.

In de gezellige Rue Saint-Paul wandel ik een restaurant binnen. Ik bestel er een poutine, een typisch Québecs gerecht dat bij een eerste kennismaking wat vreemd aandoet. Het zijn namelijk lekker gebakken frietjes die zwemmen in bruine saus en... kaas! Best lekker, maar niet om elke avond te eten. De Montréalers zijn er dan weer gek van. Een halve Nederlander, Karim genaamd, dient op. Hij begint meteen te vertellen over hoe een van zijn voorvaders een Haagse beul was, die korte metten maakte met ter dood veroordeelden. Ook hij is een couchsurfer.

Dat doet me eraan denken dat ik maar eens moet opstappen om mijn Montréalse gastheer te gaan ontmoeten, in zijn appartement op de Côte-Vertu. Nog enkele minuten genieten van de avondzon op de Champs-de-Mars, en ik neem de metro, wat in Montréal trouwens altijd een belevenis is. De inwoners hebben de metro zo aangenaam mogelijk gemaakt, met heel wat kunstwerken en versieringen. Ze hebben de metro broodnodig, vooral tijdens de ijskoude winters. Daar is vandaag natuurlijk niets van te merken. Het was eindelijk eens een mooie zomerse dag. Morgen bezoek in Centre-Ville, het 'eigenlijke' Montréal.

5 juni 2012, Square Dorchester, Montréal
Dag vijf. Na een ochtendwandeling door Westmount, de sjieke Engelstalige buurt op de helling van de Mont-Royal, beland ik in de hippe museumwijk. Het kruispunt aan het Musée des Beaux-Arts staat vol met moderne kunstwerken, vooral beeldhouwwerken van onder meer koeien, olifanten... Ernaast staat een schattig kerkje. Het Musée is in verschillende paviljoenen opgedeeld, waardoor het hele complex bijna een miniwijk op zich is.
De Rue Crescent begint hier ook, een zeer trendy straat met mooie Victoriaanse huisjes, hippe bars en nachtclubs, maar helaas zonder Hard Rock Café. Na even zoeken, vraag ik waar ik het kan vinden, maar jammer genoeg blijkt dat, net als die in Antwerpen, het Montréalse Hard Rock Café is opgedoekt.

Iets verder ligt het gezellige Square Dorchester, waar ik nu op een bankje zit te schrijven, te midden van bedienden in hun rook- en lunchpauze, van toeristen, duiven en eekhoorns, en in de schaduw van Montréals hoogste wolkenkrabbers, waaronder het iets oudere Sun Life gebouw. Ook op dit plein staat het imposante Cathédrale Marie-Reine-du-Monde, met haar magnifieke interieur, met onder meer een schitterend baldakijn. Het geheel is een sterk verkleinde replica van de Sint-Pietersbasiliek in Vaticaanstad, met hier en daar natuurlijk wat aanpassingen. Een bezoek meer dan waard!
Gisterenavond belde ik bij Alvaro, mijn gastheer van Colombiaanse afkomst, aan. Deze joviale man heeft nog een tweede gast deze week, de sympathieke Amerikaan Thomas. Alvaro heeft maar één missie: het zijn couchsurfers zo goed mogelijk naar hun zin te doen hebben. En daar slaagt hij met grote onderscheiding in. Zo hadden we vanmorgen een uitgebreid Colombiaans ontbijt.
Tijd om de Ville Souterraine te gaan verkennen, een heuse ondergrondse stad die onder Centre-Ville loopt, zodat niemand tijdens de strenge winters kou hoeft te leiden. Zelfs op een stralende dag als deze is een bezoekje aan deze aaneenschakeling van winkels de moeite waard.

5 juni 2012, belvédère top Mont-Royal, Montréal
Wat een onbeschrijfbaar uitzicht heb je hier! Je ogen kunnen de rivier volgen en de buildings en kerktoren op de voorgrond komen na deze stadswandeling en die van gisteren al erg vertrouwd over.

Even terugblikken op de afgelopen uren. Op een erg schattig pleintje in het hart van Montréal, te midden van de drukke winkelstraten en tegenover het mooie neogothische kerkje Cathédrale Christ Church, versierd met stenen smoelwerken, ontmoet ik twee charmante Engelstalige Montréalsters, die allebei weg zijn van België en me informeren over de dagelijkse manifestatie, die ik vanavond zou willen bijwonen. Vervolgens begeef ik me weer de heuvel op, langs betonnen en glazen reuzen, voorbij het zeer knappe La Foule Illuminée, een geel glasfiberen sculptuur van de hand van Raymond Mason - erg leuk!

Op de campus van de Engelstalige McGill universiteit is het feest! Heel wat studenten studeren vandaag af, en het park is zodoende bevolkt door een gezellige drukte van trotse studenten - mét hoofddeksel en toga - en zo mogelijk nog trotsere ouders, die druk foto's van hun sjiek uitgedoste lievelingszoon of -dochter nemen. De campus is een bedrijvig complex van grote historische gebouwen, standbeelden en bloemenperkjes - en net zoals die van Harvard is ook deze campus erg groen!
Iets verder brengen stenen, en later houten, trapjes me in het Parc Mont-Royal, tot aan de top van deze wereldberoemde heuvel, die Jacques Cartier in 1535 beklom en benoemde.

5 juni 2012, Montréal
Ik zit in het appartement op de Côte-Vertu te schrijven. Het is avond. Ik heb een heel bewogen namiddag en avond gehad.
Bovenop de Mont-Royal staan een groot kruis en een hoge televisietoren. Het is nog een korte klim, maar uiteindelijk geraak ik er. Deze twee herkenningspunten kan je vanuit de hele stad zien. Nu moet ik alleen nog beneden zien te geraken. Omdat ik de trapjes en paadjes wat beu ben, besluit ik om de steile helling af te dalen. De eerste 'weg' die ik hiervoor kies lijkt me na enkele minuten al gauw te gevaarlijk, en met de grootste moeite klauter ik weer naar boven. Even later, na het uitproberen van andere routes, kom ik een Australische dame tegen, die de berg opklimt. Samen met een jongeman uit Boston en een Russische jongedame probeer ik het in de andere richting. Die is gelukkig iets minder steil en zo hoef ik geen halsbrekende toeren meer uit te halen.
Ik daal de Boulevard Saint-Laurent af, de multiculturele Main met tal van restaurants die gerechten van over de hele wereld serveren. Slovenië, Ierland, Italië, Libanon, Thailand, China... de hele wereld is hier aanwezig. Zo beland ik iets later in het Quartier Latin, waar de UQAM is gevestigd, de universiteit waar de studenten al meer dan honderd dagen protest voeren tegen de overheidsdiensten. Het is gezellig om op het gemak door de Rue Saint-Denis te kuieren, langs de vele bars en restaurants. Overal zie je hier het carré rouge, dat ook ik op mijn hemd draag. De band Cheesecake Ninja speelt aan de ingang van Berri-UQAM, de drukste metrohalte van Montréal. Ze maken een soort van vereenvoudigde mathrock. Erg tof om te zien. Aan de overkant van de straat koop ik een studententijdschriftje genaamd Gribeault. Hier gaat het straks allemaal gebeuren, net zoals elke avond.
Maar eerst nog een uistapje naar het Parc Olympique en zijn gigantische constructies. De Biodôme, het Stade Olympique, de Tour de Montréal, het lijken wel witte ruimteschepen die op aarde zijn neergedaald. De laatstgenoemde is trouwens de hoogste scheve toren ter wereld en staat in een hoek van 45° gebouwd. Ik neem de funiculaire, die me schuin naar boven voert. Hier kan je heel Montréal zien. De haven, de rivier en haar eilanden, het pretpark La Ronde, het woud van wolkenkrabbers en de omringende heuvels, waar het blijkbaar serieus is aan het regenen. Wat een prachtig uitzicht, verdorie!

7:15 pm: De eerste regen valt na een ongelofelijk warme en zonnige dag. Ik kom net terug in het Quartier Latin na een bezoek aan de Tour Montréal en stap een willekeurige faculteit van de UQAM binnen, de Franstalige universiteit.
7:30 pm: De regen is een stevige bui geworden. Ik kuier in een hal waarvan de muren vol met spreuken van onder meer Castro en Marx zijn geschilderd. Leuzes en citaten schreeuwen het uit: gedaan met de onderdrukking, wij buigen niet voor wet 78. In de centrale hal staat in het groot te lezen: OCCUPONS NOS QUARTIERS.
7:50 pm: Ik verlaat het gebouw. Wat een regen weer. Alsof God de betoging niet wil. Maar God is een totalitaire zak die uiteraard niet veel sympathie heeft voor opstand, lees er het Oude Testament maar op na.
7:52 pm: Ik neem Rue Saint-Denis, dan Boulevard de Maisonneuve en bereik de Place Emilie-Gamelin, waar de betogingen beginnen.
8 pm: Ik schuil nog even in het metrostation en eet een stuk brood tussen de zwervers.
8:10 pm: Ik steek de straak over naar het plein. Tientallen mensen staan er al, 'gewapend' met hun 'casserolles'. Steeds meer mensen voegen zich bij de groep, en ik begin enthousiast mee te drummen. Er zijn spandoeken, verschillende instrumenten, V for Vendetta-maskers, noem maar op. Montréal is er weer klaar voor.
8:30 pm: Een jongedame met V-masker op kleedt zich volledig uit, behalve haar baskets dan, en paradeert uitdagend langs de zijkant van het plein. De politie laat haar de metro in duiken, maar niet voordat ze een lange dikke trui heeft aangetrokken. Anonymous heeft maar één gezicht, maar vele lichamen.
8:40 pm: De politie spreekt ons toe en waarschuwt in de twee talen dat deze betoging onwettig is. Maar door het toenemende lawaai is dit amper verstaanbaar. We trekken snel de straten in, maar worden al na enkele meters, aan het kruispunt Rue Berri en Rue Sainte-Catherine tegengehouden door agenten op fietsen. Een blokkade die zijn effect niet mist, maar wij slaan rap een andere straat in, waardoor de fietsers zich moeten haasten om ons weer voor te zijn en ons even verder weer te blokkeren. Een tiental politiewagens rijden wat onhandig in het rond. We laten de fietsende agenten een paar keer zweten. Eerst draaien we Rue Berri in, vervolgens Rue Saint-Denis, waar langs beide kanten van de straat het uitgaansvolk ons luid toejuicht. Wanneer we na een tiental minuten op een blokkade van politiewagen stuiten, draaien we gauw de Rue Ontario in, die naar de binnenstad leidt. Het is een kat- en muisspel waarbij de kat steeds moeite moet doen om de sluwe muizen voor te zijn.

8:50 pm: We bereiken Place des Arts, waar een veertigtal agenten oprukken, matrak in de aanslag. Sommige activisten gaan de dialoog aan, maar de politie zwijgt in alle talen. Ik en enkele andere studenten geven hen het V-teken. Iets verder vertraag ik mijn pas en laat ik de betoging voorbij gaan, richting de zakenwijk. Als staart volgen er tientallen politiewagens, wat vrij hallucinant is om te zien. Wat er verder gebeurt, weet ik niet, maar wellicht was het een betoging zonder incidenten. De dagen van traangas en rubberen kogels zijn al enkele dagen voorbij, en maar goed ook.
9 pm: Ik verlaat de betoging.
9:10 pm: De politieagenten keren terug naar het hoofdkwartier op de Place des Arts. Wat een ongelofelijke ervaring! Het volk in opstand. Gewapend enkel met vredesboodschappen, zin voor verandering en de ijzersterke drang naar een betere toekomst.

Deel 3: Occupons Montréal, het ontzagwekkende Parliament Hill, de Ottawa Locks en de 553 meter hoge CN Tower