Literaire tip: The God Of Small Things

De dagen zijn kort, het vriest dat het kraakt, er is geen zak te beleven. Tijd om, na verschillende jaren, de literaire tip weer van onder het stof te halen, het hele voorjaar lang, om de twee weken!

We beginnen met een van de meest indrukwekkende romans die ik ooit heb gelezen. In 1997 publiceerde de Indische schrijfster en activiste Arundhati Roy haar eerste en enige roman The God Of Small Things, die geheel terecht bekroond werd met de Booker Prize.

De lezer kijkt binnen bij een familie uit Ayemenem, waar een tweeling, de getraumatiseerde Esthappen en zijn zus Rahel, op jonge leeftijd van elkaar wordt gescheiden. Wanneer ze elkaar meer dan twintig jaar later weerzien, blikken ze terug op hun tragische en bewogen verleden, en met name de verdrinkingsdood van hun nicht Sophie Mol en de verwoestende kaken van een laffe leugen.

Een van de meest opmerkelijke personages is hun tante, Baby Kochamma, die na een mislukte liefdesaffaire toen ze jong was, verbitterd geraakte en zich in het verhaal voornamelijk bezig houdt met het smeden van snode complotten omdat ze anderen het geluk niet gunt. Het boek biedt trouwens een diverse waaier aan intrigerende vrouwelijke personages en toont hoe verroest ook de rol van de vrouw is in het kastensysteem.

Dat kastensysteem heeft een destructieve invloed op heel wat mensen uit Kerala, en staat centraal in deze roman, waarvan de titel verwijst naar hoe kleine dingen een groot effect kunnen hebben op iemands leven, wat dus op schrijnende manier duidelijk wordt in het verhaal. De getalenteerde maar arme Velutha, een 'onaanraakbare', ondervindt aan den lijve hoe dit systeem het leven van bij de geboorte bepaalt en hoe ridicuul en zelfs gevaarlijk het is om hier iets aan te veranderen. Hij behoort namelijk tot de allerlaagste kaste en dient zich daar dus in te schikken. Dat hij zo geliefd is bij de tweeling, en bij hun moeder, is voor bijna alle andere personages een doorn in het oog. Het verhaal werpt ook een blik op het leven van Syrische christenen in Kerala en op het opkomende communisme, wat voor best wat controverse zorgde in Indië. Roy moest in het Verenigd Koninkrijk publiceren, want in Indië vond ze om die reden geen uitgever.

Heel interessant is hoe Roy de tijd behandelt in de roman. Die loopt helemaal niet chronologisch, maar de vertelling springt voortdurend heen en weer tussen 1969 en 1993, tussen herinnering en ontmoeting, zo gefragmenteerd is de roman - een reden te meer om hem te koesteren.

The God Of Small Things is een absolute aanrader voor wie van in een prachtige stijl ondergedompeld poëtisch proza houdt, voor wie een zwak heeft voor schijnbaar onbelangrijke personages die een vastgeroest systeem uitdagen, en voor wie zich afvraagt wat dat nu eigenlijk is, liefde.