De 55e editie van Ballonnenvrees vond plaats in 't Werkhuys, twee weken voor de verjaardagseditie. Ballonnenvrees mag op 11 april vijf kaarsjes uitblazen in De Kleine Hedonist. Maar eerst 't Werkhuys, een vrij vol huys zelfs, met opener Alec Lamberts, die met elk optreden een straffer performer wordt. De rode draad in zijn teksten, die steeds meer het etiket slam verdienen, is de Wase politiek, en de asbestproblematiek in het bijzonder, waartegen hij zich met hand, tand en videoclip verzet. De slagzin 'Slapen is voor gelukkige mensen' was meteen raak. Ook de populisten (populieren volgens AutoCorrect) kregen ervan langs. Baudet had zijn bek maar moeten houden over masturberen.
Bart Daems dichtte over wiccastenen en het boze oog, want waarom eigenlijk niet? Ook hij kwakte het thema masturbatie al vrij snel in onze gezichten - wij hadden Thierry's verboden kwakjes nog maar net weggeveegd. De schuldige was een zekere Leontine Ceulemans, aldus Bart. We kregen vlagen van de Duitse en Franse taal, en een gedicht dat beïnvloed was door Kopland. We genoten van 'Onuitgesproken Woorden' en het door Sylvia Plath geïnspireerde 'De Eeuwige Rust'. Barts teksten zijn kruipgangen voor melancholie die ons vanavond wel kon smaken. Met Gust Peeters is het wel eens opgepast voor vuilgebekte (maar altijd goed geschreven) gedichten, en lap, het was al van dat. We kregen ook ernstigere teksten, zoals 'Zen', 'Hartslag' en zijn beklijvende klassieker 'De Vondeling', verder enkele kwatrijnen, en als kers op de taart zijn ultrasnelle gedicht, dat we omwille van zijn opsomming al gauw postmodern zullen noemen.
Vlak voor de pauze kreeg 't Werkhuys, omdat we nu toch bezig waren, wéér een man op het podium. Nour had een nagelnieuwe spoken-wordtekst bij en die was zo in your face en er zo bonk op dat we na afloop enkele seconden naar adem moesten happen. Dat hij sommige stukken moest aflezen, stoorde allerminst. Mocht iedereen zijn boodschappen ter harte nemen en hun intellect gebruiken om meer respect te tonen, de wereld zou zo slecht nog niet zijn. Nour bewierrookte in zijn gebruikelijke stijl de emancipatie van deze nieuwe generatie en liet de door eindrijm gestuwde passie afwisselen met teksten over dreiging en depressie. Altijd prijs met Nour.
Tijd voor twee straffe dichteressen, het zal nog niet zijn. De nog erg jonge Rosie Guillaume brengt binnenkort al haar tweede dichtbundel uit, maar plukte teksten uit beide. Zo kregen we verdriet als achtergrondmuziekje en gingen we zelfs even met poëzie naar bed. Haar speelse teksten namen het publiek mee in de beklijvende wereld van haar creativiteit. Lindah Nyirenda kwam helemaal uit Gent en zette een verbluffende set neer van spoken-wordteksten in drie verschillende talen, doorspekt met stukjes zang. In een van de teksten werd het louter fictieve karakter van de Vlaamse Leeuw gehekeld en een ander gedicht was gesponnen uit weefsel van wiskundige metaforen. Als afsluiter van een vooral sociaal geëngageerde performance was er een hoopgevende tekst met een slagzin van Homeros als refrein. Na afloop waren we er allemaal van overtuigd: de nacht brengt troost.
Tom Spoelders timmert al jaren lang aan zijn muzikale pad en eindelijk is hij er, het debuutalbum Al Wat Goed Is van De Spoel. De Schotenaar had zijn violist Whitney Huybrechts bij, die ook de xylofoon te lijf ging. We kregen weemoedige dan weer vrolijke kleinkunstpareltjes uit de nieuwe plaat, enkele covers (zo kwam Zita Swoon eens langs) en het ontroerende 'Troostwals', van op de ep van enkele jaren oud. Vooral de nummers 'Op een Briefke', 'In 't Zwart' en 'Niemand Zijn Schuld' zijn meer dan het beluisteren waard en kwamen live sterk over. En koop dat album.
Op de open mic kregen we van Dorien Vanlerberghe 'Anker', het kankergedicht dat ze nu maandag op MNM zal brengen. Chris Pauwels bracht haar gedichten 'Lijnen' en 'Noten'. Antony Samson is sowieso een dichter om in het oog te houden. Hij nam ons in 'Achter de Vreugde' mee naar Zaventem op 22 maart 2016. Ook 'Nachtkastje' viel in goede aarde, we onthouden de vergelijking van de twee makrelen. Ook 'breekbaar als een paardenbloem in een hondswei' noteren we. Afsluiter 'Wetten en Praktische Bezwaren' is dan weer een snelle opsomming over het vaderschap die een (bij sommige herkenbare) glimlach op ons gezicht toverde. Alec Lamberts kwam nog kort terug met een krachtige slamtekst over graaien. Dan was er Baalmond die ons een oorlogsanekdote cadeau deed, en een vreemd relaas over een man zonder ledematen en het placebo-effect. Yannick Moyson improviseerde een einde aan de avond met een tekst over organiseren en jezelf daarbij volledig geven.
Kijk, Werkhuys, fuck ja, merci, jullie waren grandioos. En tot op 11 april in De Kleine Hedonist! 5 jaar!
Ik draai een kleine revolutie de nek om, druk kiemen de kop in met hielen die branden. Stalin had vast ook ooit een droom en toen gingen heel veel mensen dood.
De wereld is aan de dialeugen en de diplooimatie, dat begreep ik eeuwen te laat ook wel. De nieuwe punk heeft een probleem, men legt zoveel aan banden, net een systeem.
Vermom fascisme als fatsoen en zie morele waarden dalen en vrienden verminderen, dus staak het schandpaaldansen, krijg wat voeling met nuance.
Ik wil een draagvlak voor meer raakvlak, fulmineersessies met als zoenoffer wat wederzijdse likes, en als niet vind-ik-leuk, tenminste kan-ik-inkomen, als-je-de-dingen-vanuit-die-hoek-bekijkt-begrijp-ik-jouw-standpunt-ook.
Zet radicale empathie nog eens op het politieke programma, niets mooier dan doordrammers met oog voor wat anders. Bruggen branden lange dagen door, vuurbakens in het donker, efficiënter dan kiezelsteentjes voor bij wie het geheugen hapert. Is het kiezen of delen, laat ons kiezen te delen. Een aberrante mening bijvoorbeeld. Of een luisterend oor.
Zodra Jezus Christus alle wolven uit Wall Street heeft verjaagd, wijst een oude bedelaar de Zoon van de Heer erop dat dit nooit als plek voor verering was bedoeld, tenzij die van het kapitaal. De ergste beurscrash sinds 1929, beslist geen goede vrijdag, maar Jezus doet alsof zijn neus bloedt, een haast ongekende fase van de stigmata. In het Witte Huis zoekt de op slag geruïneerde president het noodpistool in de laden van zijn kast, binnensmonds vloekend op het Congres, dat hem dat reisverbod niet gunde. Ook zijn Muur kon de ondergang van Wall Street niet verhinderen, ondoorgrondelijk als de wegen van de Messias plegen te zijn.
Ondertussen past Jezus wat aureolen aan bij een donuthandelaar, die er de politie bij haalt. Op onverklaarbare wijze bevat het waterreservoir van de NYPD plotsklaps alleen nog wijn, tot groot jolijt van de uitgebluste agenten, die voor een gek die patisserie als hoofddeksel kiest überhaupt al niet uitrukt - dit is New York; en wanneer de zonderling over het oppervlak van de Hudson zijn gehaaste exit maakt, weet Manhattan: daar vlucht een grote meneer, het smaakje van de week, waarna men zich weer op de dagelijkse beslommeringen richt. New York is nog niet klaar voor een comeback.
Wakker worden met zicht op een indrukwekkend ravijn. Dat is nog eens wat anders. Ik volg de kleurrijke huisjes van Cuenca heuvelafwaarts en neem de bus. Die rijdt via de adembenemende roodbruine canyons van Zuid-Aragon naar Teruel, aan de Turia, de rivier die uit het stadscentrum van Valencia werd verjaagd. Het Moorse stadje schittert in haar keramiek, al zijn we hier ver van Andalusië. De mooie zandrotsen die Teruel omgeven, tonen hoe dicht we voortdurend bij de natuur zitten. Teruel heeft zijn eigen Romeo en Julia. Het verhaal van Juan Diego en Isabel is even hartverscheurend. De lichamen van de 13e-eeuwse geliefden zijn nu voor altijd verenigd in een mausoleum naast de 14e-eeuwse San Pedrokerk.
Deze opvallende kerk heeft een massieve mudejartoren, acht keramieken torentjes en een schitterend kleurrijk interieur. Een vriendelijke gids toont ons in welke kapel de twee mummies werden gevonden en leidt ons rond in het mudejarklooster, een verfijnde spirituele plek gebouwd door moslims voor christenen.
Op de Plaza del Torico is het terrasjesweer en gezelligheid troef. Er staat een fontein met zuil en schattig stierenbeeldje, het symbool van de stad en van de overwinning op de Moren, in het midden van het plein. De modernistische trappen van José Torán kunnen zich bijna meten met het werk van Gaudí.
Zowel het interieur van de Catedral als de vele kunstschatten in het 16e-eeuwse bischoppelijke paleis zijn een bezoek waard. In het Museo provincial leer ik over het leven in de provincie Teruel doorheen de eeuwen. Heel veel valt er niet te beleven in dit stadje op de Spaanse buiten, maar het heeft charme te over, ver van Madrid, Barcelona en Valencia, in de Aragonese wildernis. Naast San Pedro en de kathedraal zijn er nog twee andere mudejartorens te bewonderen: San Martin en El Salvador. Ik ga tot helemaal bovenin laatstgenoemde torre mudéjar en geniet van de zonsondergang en het bijzondere effect op de verre Aragonese heuveltoppen. De oorverdovende klokken neem ik erbij. In heel Teruel gaan de lichten aan en komt het volk op straat.
De Arabische mystiek van de vier mudejartorens intrigeert. Ze werden samen met de verdwenen Torre San Juan, de vijfde in het rijtje, op recordtempo gebouwd door de achtergebleven Arabieren, na de reconquista. Kenmerkend zijn de keramieken patronen, de minaretvorm en de doorgang onderaan de torens, symbool voor gastvrijheid. Na mijn ontbijt en voor ik de Aragonese liefdesstad verlaat, bezoek ik nog een merkwaardig aquaduct uit de renaissance, daarna is het vaarwel Teruel.
Na een mooie kustwaartse busreis door besneeuwde siërra's en het barre land van El Cid bereik ik Valencia weer. De Middellandse Zee schittert in de lentezon. Wuivende palmbomen op haast verlaten stranden schreeuwen: vakantie! Valencia ligt er lui bij in volle verwachting van de Fallas. Het is warm vandaag en heerlijk wandelen in oorverdovend zonlicht. De bedding van de Turia, waar de Valencianen zich te pletter ontspannen, leidt me naar de Ciutat de les Arts i de les Ciències, een gigantisch project van Santiago Calatrava, en een schot in de roos voor het toerisme. Het park wordt gedomineerd door gedurfde futuristische mastodonten.
Het Palau de les Arts is een 75 meter hoge mond die je lijkt te willen opslokken, l'Hemisfèric een reuzenoog dat cinema-ervaring to the next level brengt, het Museu de les Ciències het skelet van een prehistorisch zeemonster, en dan is er nog l'Oceanogràfic, het grootste onderwaterpark van Europa. Ik stap van de ene biotoop in de andere, en sta oog in oog met waterdieren van over de hele wereld: kwallen, barracuda's, haaien, zeehonden, zeeleeuwen, walrussen, dolfijnen, de fascinerende spierwitte beloega's, pinguïns, gavialen, pelikanen...
Valencia's haven en zeedijk zijn alles wat je ervan kan verwachten: zon, zee, gezelligheid, en een festival voor de derde leeftijd. En boten. En palmbomen. En aangenaam strandweer in zomerstijl aan de Costa del Azahar zonder de drukte, en dat om halfzes 's avonds. Ik wandel tot in het wijkje Malvarossa en neem de metro naar het centrum en de graffitistraten van El Carmen, die het best dronken worden bewandeld. Tussen het stadhuis en het nogal flamboyante postgebouw vindt een feministische betoging plaats. Ook in Teruel gingen pamfletten over 8-M, de Internationale Vrouwendag morgen, rond. Zelfs in kleine stadjes op het platteland las ik slogans op de muren. De beweging is wereldwijd.
Een reisbus brengt me de volgende dag naar Murcia, in het zuiden, gesticht door kalief Abd al-Rahman II en na de reconquista verder ontwikkeld door Alfons X van Castilië. De 96 meter hoge mooi versierde klokkentoren van de barokke Catedral rijst uit boven gezellig Murcia. De kathedraal staat op de plek waar vroeger de moskee was. De Puente de las Flores verbindt beide oevers van de Segura. Op de Plaza de las Flores zit het bloemenmeisje. Verder zijn er heel wat interessante kloosters en vooral ook casino's. Murcia is nogal een gokstad. In de levendige universiteitswijk, vlakbij de stierenarena, heerst een wat alternatieve sfeer. Vandaag palmen de vrouwen Murcia in en vieren we wereldwijd de rechten van de vrouw. Bij valavond buitelen honderden vleermuizen door de lucht vlak boven de Segura. Murcia heeft me niet omvergeblazen, al kan ik hier wat op adem komen. Wanneer ik de volgende morgen weer noordwaarts reis, wuift Jezus van hoog bovenop het Castillo de Monteagudo me uit.
Net over de grens tussen de autonome regio's Murcia en Valencia ligt palmenstad Elche, die meer op een bos lijkt met al die palmbomen. Die tieren welig in de palmentuin, waar er bijna even veel palmbomen als inwoners van Elche zijn. Na een uiterst prettige wandeling in het stadspark bezoek ik het historische centrum van Elche: een paleisruïne, een basiliek met koepels in hetzelfde fonkelende blauw als sommige kerken in Valencia, de Moorse Torre de la Calahorra. De 165 jaar oude keizerspalm in de Tuin van de Priester is best indrukwekkend. Hij werd opgedragen aan Sissi, een van de vele historische figuren die de tuin heeft bezocht. De priester in kwestie is José Castaño Sánchez, eigenaar van de Huerto del Cura, een heerlijke oase die het hart vormt van Elche. De verkoeling in de schaduw van de palmbladeren doet deugd: het is ondertussen 30°C.
De volgende stop op mijn terugreis van Murcia naar Valencia is Alicante, een populaire badstad aan de Costa Blanca. Alicante is een toeristische magneet als een ander, al maakt het zicht op de kalkrots 'Macho' met het Castillo de Santa Bárbara erop dit lapje zand aan zee wel vrij bijzonder. Aangenaam stadscentrum. De schemering werpt een tevreden licht op de rotsen van de Costa Blanca wanneer mijn bus tsjokvol toeristen van boven de vijftig de kustlijn in noordelijke richting volgt. Dit is het sarcastische uitstapje naar Benidorm dat ik altijd al eens wilde maken, het liefdeskind van Blankenberge en Las Vegas aan de Middellandse Zee.
"Ik ga eigenlijk liever naar Afghanistan dan naar Benidorm." - Sven de Swerts
Spuuglelijke flatgebouwen, platte commerce, fenomenale wansmaak. Britse pubs, een Belgische bakker, luide Amerikaanse bars, hordes vrijgezellen in thema, een Spaanse charmezanger zingt 'Eviva España'. Casino's, dancings, rodeo's, strippers op straat, beren van buitenwippers die ongetwijfeld nodig zijn. Benidorm lost al mijn verwachtingen in. Ik ga uiteindelijk voor de coverband Los Cabriolets in een rockbar van Amerikaanse afmetingen (zoals alles hier).
Een nachtbus haalt me weg uit dit Spaanse Sodom van smaakloze entertainment (but entertainment nonetheless) en stort me in al even nachtelijk Valencia, in volle Fallas fever. De Fallas, dat is zoals Carnaval, maar groter, gekker, intenser, waanzinniger. Een feest dat meer dan een week duurt, met veel vuurwerk en veel drank. De fallas zelf liggen alvast voorverpakt in de diverse barrio's, jammer dat ik dat deel zal moeten missen. Al is er nu al om 4 uur 's nachts livemuziek in de straten van Valencia. En daarna dronken verbroedering. Nog tot het ochtendgloren blijven enkelingen rondhangen op pleintjes en in straten. De sfeer is uitgelaten. De overbrugging tussen bier op het plein en de eerste koffiezaak die opent, is net niet naadloos. En lang daarvoor komt de arbeid in de Mercado Central op gang.
Ik wandel me wakker naar Mislata, daar waar de Turia in het westen ook effectief weer rivier wordt (in het oosten is dat aan het wetenschapspark), en bezoek het Geschiedkundig Museum van Valencia, ondergebracht in een bakstenen waterreservoir. Ik reis door de tijd en ben getuige van een Romeins banket, handel en slavernij bij de Visigothen, El Cids reconquista en Beleg van Valencia, een islamitisch ochtendgebed in de 13e eeuw, een middeleeuwse pogrom, een Valenciaanse processie in de 17e eeuw, een socialistische staking in de waaierfabriek... De filmpjes zijn educatief en entertainend, en geven samen met de interactieve tijdmachines het voorbeeld van hoe musea ook in deze vluchtige 21e eeuw kunnen blijven boeien. Ik verblijf meer dan twee uur in deze verslavende tijdreis.
Ik neem de metro naar het centrum en heb daar al meteen spijt van. Aangekomen op de Plaza del Ayuntamiento kom ik een halfuur lang klem te zitten tussen duizenden mensen die uren op voorhand op de mascletà, het vuurwerk van 14u, wachten, en dat bij 30°C. Het kost heel wat moeite om me eruit te ellenbogen, waarna ik via een omweg mijn hotel bereik, dat zich in een door de politie afgebakende zone bevindt. Waanzien, die Fallas. Na vijf minuten van oorverdovende knallen - alsof Valencia ten prooi valt aan een bombardement - spat ook de mensenmassa van duizenden koppen uiteen om zich weer over de hele stad te verspreiden. De daken van paleizen waren betegeld met wachtende mensen. Honderden toeschouwers drumden voor een plekje waar je niets van het vuurwerk zag, maar de euforie was daar niet minder groot. Oeffffff... tijd voor die lang uitgestelde siësta!
Alsof de 120 kg vuurwerk een gat in de hemel heeft geslagen is het, na dagen droogte, weer beginnen gieten. Ik vlucht een restaurant binnen om me nog één keer te goed te doen aan de Valenciaanse paëlla, met konijn. Na nog een laatste nacht vol ontploffingen moet ik de stad van de vleermuis verlaten, en na elf dagen ook dit prachtige land, rijk aan cultuur en traditie, en met de deur naar de toekomst op een kier, want halsstarrige tradities, verlammende moraliteit en schrijnende ongelijkheid zullen beetje bij beetje afbrokkelen in een Europa dat niet anders kan dan ja te zeggen tegen morgen en overmorgen. Hasta luego!
Bij ijskoude laatste loodjes van de winter is een reis naar Spanje meer dan welkom. Ik start aan de oostkust, in de hoofdstad van een fiere autonome regio, de stad van paella, horchata en El Cid Campeador: Valencia. In de Mercado Central, de grootste overdekte markt van Europa, versierd met lelijke azulejos en met een kolossale kaketoe op een van de koepels, bestel ik zo'n horchata - niet te drinken! Tegenover deze markhallen, die een minder geslaagde vorm van art nouveau omhelzen, de strenge façade van La Lonja de la Seda, een 15e-eeuwse zijdebeurs. Ik vergaap me aan de slanke gedraaide zuilen in een smaakvol interieur.
De gotische kathedraal valt meteen op als een allegaartje van torens, daken en portalen in uiteenlopende stijlen. Vooral van op de Plaza de la Virgen is het zicht op de achthoekige toren, het gotische portaal en de gotische klokkentoren Micalet knap. Naast de kathedraal heb je een basiliek met imposante 18e-eeuwse koepel, waar net een haast volzette mis aan de gang is. Bij de uitbreidingswerken stuitte men op de overblijfselen van het Romeinse stadscentrum van Valencia. Ik betreed de kathedraal via een barok portaal en stap de schitterende kapittelzaal binnen die de Heilige Graal tentoonstelt. Volgens de overlevering de drinkbeker waarmee Jezus zich op zijn allerlaatste vrijgezellenfeestje benevelde. Een voorwerp dat nog eens de moeite loont om de handen voor te vouwen, lijkt me. In het museum bekijk ik enkele verluchte bijbels en kunstwerken.
Voor het gotische portaal, op de Plaza de la Virgen, heeft zich heel wat volk verzameld. De Waterrechtbank houdt er haar wekelijkse zitting over de verdeling van water onder de vertegenwoordigers van de acht kanalen, en hun mogelijke geschillen. Dit is een traditie die teruggaat tot de middeleeuwen.
Buiten de massieve westelijke stadspoort, verminkt door de kanonnen van Napoleon, kom ik tot rust in een tropische plantentuin met torenhoge palmen en het metalen gevaarte Umbraculo, al is schaduw bij dit grijze weer niet van doen. In de loofbomen schetteren groene parkieten dat het geen naam heeft. Na een tapaslunch in een traditioneel eethuis voor arbeiders neem ik een van de vele bruggen over de bedding van de Turia, de rivier die er niet meer is en in het groene kronkelende lint van het park is veranderd. De ongezellige boulevards zijn volgebouwd met potsierlijke paleizen uit het begin van de vorige eeuw. Veel meer geslaagd dan bijvoorbeeld het wat adventachtige noordstation is de Mercado Colon.
Ik ga voor de regen schuilen in een oud klooster, waar verschillende exposities door elkaar lopen. De sprekende foto's en de video-ervaring van Shadi Ghadirian laten een diepe indruk achter. Verder zijn er de vele bars in de graffitistraatjes van El Carmen, een vooral authentieke wijk met pit. Zeker geen mooie wijk, los van de knappe graffiti (vooral het graffiti-mannetje-met-hart en de roze konijnen komen vaak terug), maar net als Jozefvaros in Boedapest in trek bij zowel hippe vogels als meer volkse cafégangers. Binnenkort begint de Fallas, een groot meerdaags feest in de straten van Valencia. Sommige jongeren laten nu al de voetzoekers knallen, de eerste keren schrik ik me rot.
Hoewel ik al bijna een etmaal wakker ben, neem ik na heel wat bars een nachtbus naar de Spaanse hoofdstad. Tien jaar geleden ontdekte ik Madrid (en Spanje) voor het eerst, in de snikhete zomer van 2008. Slaapdronken verken ik de Barrio de las Lettres en de Plaza Puerta del Sol, met het geografische middelpunt en het beeld van de beer en de aardbeienboom. Ik beland er tussen de laatste feestgangers en de eerste pendelaars. Op de Plaza Mayor, met het standbeeld van Filips III, ben ik alleen op de vele slapende daklozen na. Op de Gran Via, de door Hemingway geliefde verkeersaorta met haar pompeuze paleizen, komt vrijdagochtend stilaan op gang.
In een ontbijtbar kap ik koffie. De televisie geeft het nieuws met Puigdemont. Aan de Plaza de la Cibeles ruil ik de ochtendspits om voor onthaasting op de Paseo del Prado. Hier is het wereldberoemde museum gehuisvest. Helaas. De rij is veel te lang en de regen veel te lastig. Plan B is het Museo Centro de Arte Reina Sofia, een museum dat de ismes van de vorige eeuw in de - nu ja - verf zet. In dit voormalige hospitaal geniet ik van werken van Mallo, Gris, Dalí , Miró... Alles is kubisme. En surrealisme. The Indestructible Objectvan dadaïst Man Ray stelt een nogal aparte metronoom voor. Ook de cultfims Un chien andalou (1929) en Los Olvidados (1950) van Buñuel worden vertoond. Salvador Dalí's surrealistische nachtmerrietaferelen lijken uit een bodemloos vat van inspiratie te zijn geschud: hoogst intrigerend. Het hoogtepunt is het kubistische meesterwerk Guernica, Picasso's fenomenale protestdoek tegen het bombardement van de Baskische stad Guernica in 1937, met 2000 burgerdoden als gevolg. Mens en dier schreeuwen het uit. De pijn en terreur zijn echt. Een van de sterkste aanklachten van fascisme uit de kunstgeschiedenis als je het mij vraagt.
Zoals het een goede hoofdstad betaamt, zijn de pleinen van Madrid een eerbetoon aan 's lands meest geliefde kunstenaars (ja ja, en staatsmannen, die ook... geeuw). Ik ontmoet beelden van Goya (twee zelfs), Lorca, Cervantes (vergezeld van de onafscheidelijke Don Quichot en Sancho Panza). Er kruipt een gigantische spin over de gevel van het Teatro Calderon. Erachter wappert op een toren de trotse regenboogvlag. Een beetje geschiedenis nu. Nadat het alcazar in 1734 volledig was afgebrand liet Filips V het huidige koninklijke paleis bouwen, in neoclassicistische stijl. Het geheel van het paleis, de 19e-eeuwse Almudenakathedraal en de op maat gesneden tuinen eromheen is een van de hoogtepunten op een citytrip naar Madrid... vooral wanneer de zon schijnt dan... Een andere topper die me altijd is bijgebleven is het Egyptische monument Templo de Debod in het Parque de la Montaña.
Ik daal de heuvel af en ga op bedevaart naar de tombe van Goya, in de Ermita de San Antonio de la Florida. In de fresco's van zijn grafkapel herken je duidelijk de stijl van de meester. Na uren door de regen wandelen regel ik een hotel, neem een douche en hou een siësta. Wanneer ik als herboren in de vooravond wakker word, schijnt de zon, voor het eerst vandaag. Lang zal het niet duren. De wijk Chueca is nogal alternatief, met heel wat literaire café's, enkele bio- en veganrestaurants, een vleugje prostitutie, en vooral een walhalla voor de LGBT-gemeenschap. In een smaakvolle homobar met oude familiefoto's aan de donkere muren, zet ik me neer aan tafeltje versierd met vier olifantenkoppen, recht tegenover een naakte engel. De Mercado de San Antón is een tempel voor de fijnproever en gourmethobbyist. Denk de Mercado op de Groenplaats maar veel uitgebreider en specialer. En dan is er nog La Mordida, een Mexicaans restaurant met extreem kleurrijk interieur, alsof je een Mexicaans prentenboek binnenwandelt. Alle cliché's zijn aanwezig en er is meer dan één Azteken aan de wand. Heerlijke nacho's en tortilla's. Ondertussen gaan de hemelsluizen open...
Na een lange nachtrust bezoek ik het Convento de la Descalzas Reales en zijn vele fresco's en kunstschatten, waaronder enkele werken van Rubens. Een gids die zelf wat wegheeft van een monnik leidt ons doorheen de vele vertrekken. Niet ver van het koninklijk paleis zit nog een ander streng klooster, het Convento de la Encarnación, met een standbeeld van theatermaker Lope de Vega ervoor.
Net buiten de hoofdstad ligt Alcalá de Henares, studentenstad en geboorteplaats van Cervantes. Ook ooievaars zijn hier thuis, ze bouwen hun nesten op de vele historische torens. Centraal op het naar hem vernoemde plein staat de meesterschrijver Cervantes met op het voetstuk verscheidene taferelen uit Don Quichot. Ik heb er een goed zicht op de vele kerken en kloosters van Alcalá.
Don Quichot en Sancho Panza, helden van La Mancha, zitten op een bankje voor het geboortehuis van Miguel de Cervantes Saavedra. In de gereconstrueerde kamers zie je hoe het huis van een rijk Spaans gezin er in de 16e eeuw moet hebben uitgezien. Er is ook een verzameling marionetten te bewonderen, allemaal personages geplukt uit een van de best verkochte literaire werken ooit. Het historische huis is gesitueerd in een aangename en half overdekte wandelstraat met oude huisjes, destijds de hoofdstraat van het joodse getto.
In de Universidad zelf, uit 1499, werd de eerste meertalige bijbel geschreven. Samen met een Spaans koppel en een gids trek ik door deze unieke universiteit met haar vele atriums. Er was een gevangenis waar studenten die de strenge regels van de Franciscusorde niet volgden enkele dagen moesten verblijven en een ezelspoort waarlangs studenten die voor een uiterst moeilijk examen buisden, moesten verdwijnen, waarna ze door de inwoners van Alcalá werden vernederd. De gids vertelt dat heel wat illustere schrijvers de Cervantesprijs hebben ontvangen en dat de Colombiaanse schrijver Gabriel García Márquez die heeft geweigerd. Na de Nobelprijs hoefde Gabo geen prijzen meer. De zaal waar deze prijs wordt uitgereikt heeft een schitterend mudejarplafond dat de sterrenhemel voorstelt. In de mooie kapel vinden we de beschadigde tombe van Cisneros, in carraramarmer. Door een brand tijdens de burgeroorlog stortte een deel van het plafond van de kathedraal in, waardoor de kardinaal de neus en enkele vingers mist en ook de gezichten van de engelen van hun kenmerken zijn beroofd. De tombe mag dan wel terug in de kapel staan, het lichaam van Cisneros ligt nog in de kathedraal begraven, onder een doodeenvoudige steen.
Wanneer mijn reisbus zich de volgende morgen een weg door de zuidelijke randstad van Madrid baant, heb ik een goed zicht op de wolkenkrabbers van het zakelijk district, de dikke gordel van woonblokken rondom de stad en de besneeuwde siërra's rondom de regio, een totaalpakket van meer dan 6 miljoen inwoners. Waar naartoe? Naar Toledo, hoofdstad van Castilië-La Mancha en ooit nog die van Spanje. Net als Lissabon ligt Toledo aan de Taag. Ik bezoek de oude moskee Mezquita Cristo de la Luz, met katholieke fresco's, een typische mengvorm die we kennen van Córdoba en Granada. Op de Plaza Zocodovor kan je niet om de vier massieve torens van het strenge alcazar heen, een bolwerk van het Francoregime, en meest opvallende landmark van de stad.
Het Museo de Santa Cruz bevindt zich in een voormalig hospitaal, niet ver van Cervantes' zoveelste standbeeld. De schilderijen komen voornamelijk uit de 17e eeuw, een gouden eeuw voor Spanje. Opvallend is dat sommige schilders in het huidige België zijn geboren. Heel wat van deze religieuze werken zijn van El Greco en zijn volgelingen. En dan zijn er nog een patio met elegante arcaden en de unieke surrealistische werken van Alfredo en Hortensia Castañeda. Op de gezellige Plaza Major speelt de Spaanse Johnny Cash voor een terrasje vol toeristen (eindelijk zon!).
De majestueuze spits van de kathedraal torent hoog boven de middeleeuwse straatjes uit. Het geheel is een architecturaal meesterwerk dat kracht en grenzeloze macht uitstraalt, en is een van de meest indrukwekkende gotische kathedralen van Spanje. Oh de verbluffende weelde van de kathedraal: het flamboyante gouden retabel, de uiterst gedetailleerde koorstoelen, de vele fresco's en beelden, de schitterende monstrans, de vele schilderijen van beroemde schilders (Goya, David, El Greco, Van Dyck, Velsquez...). Wauw wauw wauw! Hoog op de rots staat een jezuïetenkerk met twee forse façadetorens en een koepel. Ik klim tot op het dak en kijk uit over Toledo en de woeste Castiliaanse heuvels.
In de Iglesia Santo Tomé, pal in de oude joodse buurt, hangt het prachtige schilderij De Begrafenis van de Graaf van Orgaz, door El Greco. Ooit telde Toledo maar liefst twaalf synagogen. De weinige die zijn overgebleven zijn een bezoek meer dan waard, zoals de bogen en het stucwerk van Sinagoga Santa María la Blanca, uit de 12e eeuw. Het is echter de gotische kloostergang van San Juan de los Reyes die me het meest kan bekoren: de vele beelden, waterspuwers, het tuintje met waterput. Iets verderop is er de puerta del Cambrón, een oude stadspoort, met zicht op het nieuwere stadsdeel. Aan de monumentale San Martinbrug deadridet een jonge vrouw over de Taag. Ik hou het rustig en volg een natuurpad tussen de stadsmuur en de rivier. Tussen de vele kerken en kronkelige steegjes klinkt wilde jazz. Op een terrasje besluit ik dat de lente is begonnen.
Tot slot... de 13e-eeuwse Iglesia San Vicente, met Arabisch-islamitisch interieur, is omgebouwd tot een hip cultureel centrum, met een podium waar het altaar was, anti-kapitalistische kunst en een bar. De discobar is ook een mini-bib. Tijd voor een slaapmutsje.
Verder oostwaarts aan de Taag ligt Aranjuez, en zijn koninklijk paleis. Het is aangenaam wandelen in de Jardines del Principe, alleen tussen de zangvogels en de eekhoorns. Het paleis doet wat aan Versailles denken, en dan is La Casa del Labrador het Trianon. De laatste stop in het dorre land van La Mancha, waar ik in mijn verbeelding twee wereldberoemde personages doorheen zie reizen, is de versterkte stad Cuenca, net als Toledo op een steile rots gebouwd. Hier hangen de huizen. En de ravijnen zijn diep. Wanneer de avond valt, komen de vele verlichte monumenten prachtig tot hun recht. Ik kan mijn geluk niet op wanneer ik zie in wat voor hotel ik verblijf. Het gaat om een vrij luxueus 17e-eeuws paleis met een grote kamer en een balkon dat uitgeeft op de vallei van de Huécar en het spookachtige San Pabloklooster. Ik dwaal nog wat rond in deze middeleeuwse stad, met robuuste kathedraal, een handvol torentjes en natuurlijk de casas colgadas. Letterlijk een hoogtepunt in Spanje, zonder platte commerce, en vanavond blijkbaar zonder toeristen. Ik ben haast alleen op het pad langs het ravijn, en dineer in een leeg restaurant.
This month's list of favourite singles has received a bit of a hip-hop and soul injection, as there is a lot of fascinating stuff going on these days, from international stars such as Kendrick Lamar and Anderson .Paak to Belgian talent like Glints. However, noiserock is dominating the chart, mainly represented by A Place To Bury Strangers, The Voidz, Elefant... We have half of The Strokes in our list, as both Julian Casablancas and Albert Hammond Jr.'s own projects are alive and kicking again. Elvis Peeters, lead singer of Aroma Di Amore and excellent novelist, is back with a brand new band named Wilderman. And there's Parquet Courts represented with two great songs, the same for Moby. For a lot of the amazing songs below I'm indebted to Belgian music blogs such as Dansende Beren and Luminous Dash, as well as Kinky Star Radio... infinite sources of great music.
A Place To Bury Strangers - Never Coming Back
of Montreal - Paranoiac Intervals/Body Dysmorphia
Elefant - Wie Scharf Ist Dein Messer?
The Voidz - QYURRYUS
Wilderman - Smijt een Bom
Twin Shadow - Little Woman
The Weeknd & Kendrick Lamar - Pray For Me
HUNTR - Failsafe
Albert Hammond Jr. - Muted Beatings
GeRoeZeMoeS - What Do You Do?
Josy & The Pony v/s The Poneymen - Ânesse Topless
Parquet Courts - Almost Had To Start a Fight/In and Out Of Patience
Flying Horseman - Deep Earth
BRNS - Forest
Iceage feat. Sky Ferreira - Pain Killer
Everything Is Recorded feat. Sampha & Owen Pallett - Everything Is Recorded
