Het weergaloze einde van James Joyces The Dead ligt nog vers in het geheugen, maar vanavond begin ik alweer in een andere roman: Het Gevaar van onze eigenste Jos Vandeloo. Ik ben benieuwd naar deze klassieker over de gevaren van kernenergie.
Na het lezen van al die kortverhalen en met mijn vorige literaire tip - ook een novelle - in het achterhoofd, heb ik ook deze keer voor een eerder beknopt verhaal gekozen. De eerste literaire tip van het jaar komt uit Colombia. De novelle El coronel no tiene quien le escriba (1961) van Nobelprijswinnaar Gabriel García Márquez heet in het Nederlands De Kolonel Krijgt Nooit Post en gaat over een oorlogsveteraan die met zijn zieke vrouw teruggetrokken leeft in een Colombiaans gehucht. De oorlog heeft het leven van de arme man serieus overhoop gehaald en hij koestert nog steeds hoop op het ontvangen van zijn pensioengeld, dat een einde zou moeten maken aan hun armoede. Elke vrijdag wacht hij op de postbode, maar elke keer krijgt hij het deksel op zijn neus. De kolonel krijgt nooit post.
Na vijftien jaar is er nog steeds geen nieuws van zijn pensioen en het wordt moeilijk om te overleven. Met tegenzin probeert de kolonel om het enige dat hem herinnert aan zijn zoon, die is doodgeschoten, te verkopen: een vechthaan die hem ooit rijk zou moeten maken. De vogel maakt veel kans om te winnen, maar al het voedsel dat naar de haan gaat, belandt niet op het bord van de kolonel en zijn vrouw. In een discussie over hoe het nu verder moet, beschuldigt die laatste haar man ervan dat hij meer rekening houdt met een haan dat met zijn eigen vrouw. De kolonel belooft haar dat de haan zal winnen, maar dan moeten ze nu even doorbijten. Wanneer ze daarop vraagt wat ze dan al die tijd moeten eten, komt de man tot een vreemd besluit. "Stront!"
De novelle heeft enkele thema's die niet mals zijn: eenzaamheid, wanhoop, corruptie, onrecht, verzet, stagnatie, censuur, wreedheid... Het is een van zijn weinige werken waar bijzonder weinig magisch realisme - zijn handelsmerk - aan te pas komt. Wel zit er een gezonde, maar noodzakelijke, dosis humor in de tekst, want erg vrolijk worden we niet van dit bittere, zij het lichtjes absurde, realisme.
Er zijn trouwens best wel wat overeenkomsten tussen de kortverhalen van James Joyce die ik net heb gelezen en dit Zuid-Amerikaanse verhaal. Waar Joyce voor een nog meer realistische, bijna naturalistische stijl gaat, kiest Márquez eerder voor het karikaturale, zonder daarbij te overdrijven. Allebei beschrijven ze armoede en wanhoop, al zijn die bij Márquez toch veel scherper. Ook stagnatie is een belangrijk thema. In Dubliners wordt er heel wat gewacht en worden heel wat kansen niet gegrepen. De Kolonel Krijgt Nooit Post is ook een echte 'wachtroman', waar het Beckettiaanse wachten op iets dat niet komt misschien wel het belangrijkste thema is. En ook de epiphany (de plotselinge innerlijke openbaring of inkeer op het einde van elk kortverhaal in Dubliners) op het einde van Márquez' werk mag er wezen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten