Poëziebus 2017 - België

Vandaag steken we de grens over en rijden we door naar het kloppende hart van België en de kloppende wonde van Europa: Brussel. In deelgemeente Sint-Gillis houden we halt. Het verschil in moderne architectuur doet haast pijn aan de ogen: de gedurfde visie in Nederland versus de lelijke ongeïnspireerde kantoorgebouwen in Brussel. Met de bus in het centrum van Sint-Gillis is een hel, zeker in de centrale straat, waar we de tram ophouden. Maar de Brusselse charme toont zich al gauw in al haar kleuren. Eten doen we op het volkse parvis. Op de rotonde is er dan ook de uiterst charmante en omstreden penisgraffiti. Daar op de hoek aan een veel te klein tafeltje slechte koffie drinken, dat is couleur locale. Arthur en ik verkennen deze multiculturele mierenhoop, terrasje in een art nouveau bar, tweedehandse Balzac kopen, zuchten bij de hoeveelheid peuken in een bloemperkje (zo weinig groen, dit moet wel België zijn), en de toerist uithangen bij het stadhuis en de Hallepoort, dat allemaal tegen een steeds afnemende kakafonie van stadsgeluiden, die tegen de late namiddag even loom worden als het zomerse ritme van een metropool. Vandaag ben ik verliefd geworden op Sint-Gillis. Zo verken je deze gemeente het best: volledig gewenteld in onthaasting.

Bij het wachten op de Poëziebus, die ons zal ophalen in het midden van een drukke baan, houden we een feestje op het trottoir, we versperren de weg en een oude man vraagt in het Frans of we de nieuwe revolutie voorbereiden en of we ons daarmee willen haasten. Held. In een zomerbar in de schaduw van de basiliek van Koekelberg, Bar Eliza, performen de busdichters elkaars teksten voor het Brusselse publiek, wat vaak tot een verrassend effect leidt. Geweldig om de Kempische dichteres Sam in het West-Vlaams te horen rappen. Kay en Marjan trokken dan weer het publiek in en schreeuwden onversterkt elkaars teksten bovenop een wiebelend tafeltje. En om het met de woorden van Philip Volckaert te zeggen: vanavond was het niveau van de poëzie hoger dan de basiliek. Au revoir, Bruxelles!
9/8 Diegem

Op de uitgestrekte Grote Markt van Sint-Niklaas staat Het Woord. En dat is exact wat we hier in het Waasland komen doen. Met Marjan en Martin maken we een filmpje aan het standbeeld van Sint-Nicolaas, met een nogal controversiële boodschap. Perfect.

Cissy geeft vervolgens een werkwinkel over The Last Poets, die ons het vuur der inspiratie inblazen. We doen aan automatic writing en via de 'mooiste zin' uit die tekst - "Alles lijkt hier zo Weens, zelfs het gebrek aan Sachertorte" (geïnspireerd door wat Gerard me vlak voor we aan het schrijven gaan weet te vertellen) - levert dat in mijn geval uiteindelijk onderstaande tekst op:

ER LIGT IETS OP MIJN MAAG

Sachertorte, verbied het!
Een schijf mierzoete drek,
zwart als de ziel die je aan
de duivel verkoopt om
deze zogenaamde lekkernij
door je strot te rammen.

Korrelig, smeuïg,
kwelgeest van tong en tanden,
kaapt je hart, je brein, je darmen.
Wat eruit komt aan de andere kant
lijkt minstens even vies, alsof
je spijsvertering gewoon een spiegel is.

Embleem van consumptie,
mascotte van het kapitalisme,
patroonheilige van kitch, ersatz, fake,
opgeklopte modder voor toeristen.
En weet je wie er ook uit Oostenrijk kwam?
Adolf Hitler!

Sachertorte, misplaatst verlept gebak,
misbaksel uit de Biedermeier, luchtig vergif en platte kak.
Weer het uit onze winkels, die rotzooi komt ons land niet in.
Verbrand nog gauw alle voorraad. Meteen de hak erin.

Arno leert ons theatraal performen en Daan ons intertekstueel schrijven. 's Avonds storten we ons met al ons enthousiasme op het podium. Op vaak geniale manier dagen de podiumdichters zichzelf uit om uit hun comfortzone te stappen, een opdracht die ze met alles wat ze hebben omarmen. Marjan nodigt een moedige man uit op het podium voor wat interactieve poëzie over ananassen. Hidde kleedt zich uit tot op zijn onderbroek. Charley gooit literatuur op de grond. Arno stelt ongemakkelijke vragen aan het relatief verkrampte publiek en scandeert: NIETS! NIETS! Petra doet Arno Moens na. Jeroen samplet alle dichters in een totaalgedicht van de avond. De kwaliteit en het experiment fluiten ons om de oren, maar daar zat een deel van het publiek, en met name enkele bestuurders, niet op te wachten. Het waren vooral het niet aflatende enthousiasme en de weinig comformistische teksten en manieren van performen die hen voor de borst hebben gestoten. Onbewust tegen schenen schoppen, ook dat is poëzie, en dat is poëzie altijd geweest. En iets zegt me dat Sint-Niklaas onze passage niet zo gauw zal vergeten. In Leuven zoeken we de kroegen op en rond de Oude Markt op en gaan we dansen. Despacito. Yolo en zo.
10/8 Leuven

Moomer Foto

De Kempen zien we wel van héél dichtbij wanneer we ons met de bus vastrijden in de natuur rond Herentals, terwijl reeën hun toevlucht zoeken in de bosjes. Met de bus draaien op de smalle wegjes is een hele opgave, maar Bassie gooit het roer om en vaart ons veilig naar woonzorgcentrum Vogelzang, als de pro die hij is. Na een les tai chi van Stanislaus is er de vertederende uitdaging van op te treden voor bejaarden. Stanislaus, Gerard, Martin en Joz zingen Rotterdamse en Antwerpse volksliederen op de afdeling demensie en na afloopt knijpt een bewoner van deze verdieping in mijn hand terwijl ze me vertelt dat als iedereen zoals deze vier heren was, de wereld veel mooier zou zijn. We eindigen de dag met een stevig potje poëzie op het binnenplein van CC 't Schaliken, aan de Grote Markt. Iris Wynants en Jef Louisa Versmissen zijn de plaatselijke dichters van dienst en samen met Sam, Daan en Eline representen ze de Kempen als eindbazen. Arno en Charley doen het samen in een flirterige en immer absurde dialoog, en Heidi brengt haar tekst ommuurd door het publiek. We bollen naar Antwerpen, koning van de wegenwerken. Daar strompelen we naar de Ossenmarkt en vormt Kassa 4 een mooi beginpunt van een geïmproviseerde kroegentocht. Sekerda.
11/8 Antwerpen

Sint-Truiden ligt in de fleurige Haspengouw en is onze voorlaatste stop. Bovenop de Tiensevest ligt 't Zoutkist in het groen, met op de gevel Lotte Dodions gedicht 'Spraakwater'. Na wat rondhangen in koffiehuizen en tussen de historische torens aan de Grote Markt geeft Joz Knoop zijn workshop over het 'jozzonet', de dichtvorm die hij heeft ontwikkeld. Zelfs Drs. P. schreef er één!

En zo schrijf ik eindelijk mijn eerste jozzonet, waarin traditioneel enkel de middenste regel uniek is, en de eerste en de laatste dezelfde zijn, de tweede en de voorlaatste etc. Probeer het zeker ook eens. Deze gaat over hoe er over vluchtelingen wordt gedacht, vroeger en nu, en hoe mensen niet zien dat ver van ons bed bombarderen alles voor iedereen eindeloos erger maakt.

Help een vluchteling,
ze hebben het nodig.
Zoveel levens verwoest.
Boomerang trefzeker als een volta.
Zoveel levens verwoest...
Ze hebben het nodig!
Help! Een vluchteling.

Aan spelling mag er niet worden gesleuteld, wél aan typografie en zinstructuur. Daarom is mijn tweede probeersel geen echt jozzonet, enkel wanneer je het hardop leest:

Ik wil verandering.
Democratie ondermijnt
de garantie van vrede.
Ongewenste elementen gaan we weren.
De garantie van vrede?
Democratie ondermijnd:
ik wil verandering!

Rond het thema muziek brengen de dichters strakke en originele uitvoeringen van hun werk. Jeroen geeft een brief in een gesloten envelop aan een dame uit het publiek, die even buiten moet gaan staan terwijl hij deze tekst brengt. Ze mag hem pas morgenvroeg openmaken. Marjan en Sam dichten tussen radioflarden door en gooien elkaar een glasvol water in het gezicht. Eline brengt een tekst over haar affaire met Jack Daniels, terwijl ze een voetbad neemt, Charley neemt later een slot van datzelfde water. Jee Kast nodigt Margot van Stampmedia uit op het podium, en later vraagt Siebrand of ze zelf iets wil brengen. Joz trakteert ons op een serie teksten gebaseerd op het werk van de Canadese band Bloemfontein. De sfeer is uitgelaten en dat zetten we verder in het jeugdcentrum waar we overnachten, met een hip-hop- en ravefeestje. De laatste avond. Het einde is in zicht.
12/8 Sint-Truiden

Busflard:
Het wordt tijd om naar Leiden te verkassen,
want in Sint-Truiden, daar gooien ze met tassen.
Er is bier en whisky, tijd om te brassen.
Geen TL op een feestje, wij verpoepen hier en masse. 

Antwerpen kijkt door een regenboogbril vandaag. De Gay Pride lokt heel wat volk. Zo ook wij in de zomerbar van het middeleeuwse kasteel Het Steen, aan de Schelde. Het afscheid naakt en de busdichters beseffen dat, geven nog één keer het beste van zichzelf, naast een hele resem gastdichters en het kleinkunstduo Tegen Beter Weten In, met hun hilarische teksten en ontroerende liedjes. We huldigen ook onze 2000e liker, dat was Jochen De Bock enkele maanden geleden. Hij krijgt een mooi prijzenpakket en wat podiumtijd. Als Felix Sandon is hij namelijk zelf dichter. Jitse Verschueren heeft een jurk aangetrokken voor zijn 'classic' over 'den Barrie'. Erg grappige afsluiter van een Antwerps middagje poëzie, en tevens ook van tien dagen op tournee doorheen de Lage Landen. Dan is er het onherroepelijke afscheid. Verschillende dichters reizen naar huis na ons laatste avondmaal. Een kleine groep eindigt in schoonheid in 't Zeezicht, een legendarisch café op de Dageraadplaats in Zurenborg. En na nog een laatste hotelnacht ga ik toch maar eens naar huis. Dikke pluim aan Irene Siekman en aan alle busdichters, lokale partners, gastdichters, crew, waaronder snelwegheld Bassie. Laat het terugblikken beginnen...
14/8 Berchem (aka home)

 Moomer Foto