Mirror

Painting the streets with the colours I've earned.
There aren't many but that's okay.
Soaked them from dreams and nightmares,
spilling the blue and the grey.
Infusion of madness when I close my eyes.
I travel far and deep through space and time,
and in my mind there's no residue of sadness.
I wiped it away with a cloth drenched in life.
Awake there are different dimensions to face.
Reality is an old enemy, a fiend I am used to.

Yawn and sharpen my gaze,
look in the mirror and I look away,
still tired but I can't face the day.

Self-deception's a habit that I want to break.
Yet there's more to the ego than meets the I,

and there's plenty of use in the future
but there surely is no you in mine.

Foto: Broeihaard / Eef Ceulemans

Literaire tip: Eugénie Grandet

Mijn nieuwe literaire tip is een 19e-eeuwse klassieker, geschreven door een uiterst productieve schrijver, die haast niets anders deed dan zijn ambitieuze levenswerk Comédie Humaine vorm te geven, een indrukwekkende verzameling van romans en kortverhalen die de samenleving in het 19e-eeuwse Frankrijk illustreren. Honoré de Balzac is daarmee de onbetwiste meester van het Franse realisme. Een echte zwoeger, trouwens: er stromen bloed, zweet, tranen en liters koffie door zijn werk.

Uit de vele opties om te bespreken koos ik Eugénie Grandet, uit 1834, een van de romans uit het deel 'Scènes de la Vie de Province', want het speelt zich af in het pittoreske stadje Saumur, in de Loirevallei, en vervolgens de categorie 'Etudes des Moeurs'. Centraal staat Félix Grandet, een burgemeester op rust, en gierige pin eerste klas, voor wie het vergaren van rijkdom een doel op zich is geworden. De invloed van zijn winstbejag op zijn eigen leven en dat van zijn gezin doet sterk denken aan de humoristische stukken van Molière, waarin even karikaturale oude krenten hun eigen ondergang en dat van hun naasten componeren (denk aan Harpagon in L'Avare). Zo laat Félix zijn vrouw en dochter geloven dat ze helemaal niet rijk zijn, om zo zijn fortuin te beschermen, waardoor het gezin sober moet leven. Maar de inwoners van Saumur hebben iets in het snuitje en verschillende jonge mannen dingen naar de hand van dochter Eugénie, die zelf niets vermoedt.

Alles verandert wanneer Charles Grandet, het neefje van Félix, in Saumur arriveert. Charles' vader wil hem weg uit Parijs, opdat deze zelfmoord wil plegen na al zijn geld te verliezen. Wanneer Félix merkt dat Charles en Eugénie het goed met elkaar kunnen vinden, wil hij Charles zien vertrekken, met zo weinig mogelijk geld. Zijn vertrek valt Eugénie erg zwaar, want ze is smoorverliefd op hem geworden. Wanneer Félix verneemt dat Eugénie extra goud heeft meegegeven aan Charles, gaan de poppen aan het dansen. De explosieve situatie leidt tot verdriet, wanhoop en zware ontgoocheling, en uiteindelijk ook de ondergang van het gezin Grandet.

Balzac weet zoals steeds overtuigende personages neer te zetten. Niet alleen bij de karakterisering van Félix Grandet als onuitstaanbare vrek en Eugénie Grandet als naïeve en vrijgevige jongedame, maar ook bij de evolutie van Charles Grandet, is er duidelijk een literair genie aan het werk, die als weinig andere schrijvers weet hoe hij een fascinerend verhaal op poten moet zetten, met geloofwaardige en boeiende personages, en een plot en ontknoping die nog weinig met de illusie van romantiek te maken hebben, maar diep geworteld zit in bitter realisme, hoewel dus niet zonder een vleugje humor.

BMI: Body Mass Inversion

De vuile ramen, met recente adem aangeslagen,
woorden, soms een schreeuw, slaan te pletter op dubbele beglazing.
Ongewassen lakens en een sofa om op te slapen,
de geur van gevangenschap, van gekooid kweeklijf,
en complexen die de kamer nooit verlaten.
Je woont in een bijeen verzameld trauma,
een boze droom van enkele vierkante meters groot,
vele verdiepingen hoog. Achter het raam, voorbij de valse hoop
op een snelle verlossing, het panorama van een stad
waar je even geen deel meer van uitmaakt, je leven
uit dit mierennest geschrapt. En niemand die het merkt.

De honger naar verzadigde vetten en suikers
brandt in je keel, maakt je tong een droge leren lap dat verhard
in het lange wachten, een dagelijkse kick die er plots de brui aan gaf.
Marteltuigen om vet te verbranden, liters zweet
en de stank niet te harden, maar afslanken zul je,
afgesneden van de toevoer van frisdrank en vet,
gedaan met donuts en spek, weg met cola en drek,
Geen taartjes, geen fastfood, cold turkey in vastgoed.

En 's avonds worstel je met andere duivels,
Stockholmsyndroom, het pad naar verlossing,
gehandboeid aan haar perverse geest, gedwongen dieet,
doeltreffend maar wreed. Mindblow, ze is zo mooi.
Perfect getraind, je ziet jezelf over enige tijd,
jouw spiegelbeeld in een streeflijf, een Siamese tweeling
verwikkeld in een titanenstrijd, en hoe de rollen omgedraaid,
hoe haar kont de sofa zal dragen tot ze in jouw afdruk past.
Je hebt je doelgewicht bereikt, fastfood is verleden tijd,
maar voor haar start een soortgelijke proef.
Ze zal vreten tot ze zo dik als jij toen.

Naar Irvine Welsh' roman The Sex Lives Of Siamese Twins

Koala

Koala is een Antwerpse band die volop experimenteert met trip-hop, hip-hop, rock, dub, funk en die een waanzinnig lange lijst aan samenwerkingen op zijn palmares heeft staan. Al meer dan tien jaar werkt Carlos Dyckmans samen met diverse muzikanten, zangers en mc's, en het resultaat is indrukwekkend: drie ijzersterke platen: 'Gravity', 'Central' en 'Tall Machines'. Verschillende dj's maakten remixen van hun songs. Hieronder een greep uit hun werk. Op 12 april zal Koala het muzikale gedeelte verzorgen van 4 jaar Ballonnenvrees in De Kleine Hedonist. Naast oude nummers zal er ook gloednieuw werk aanwezig zijn. Iets om naar uit te kijken dus!

 

Ballonnenvrees 8 februari 2017

Al bijna vier jaar biedt 't Werkhuys onderdak aan Ballonnenvrees, als de eerste locatie die er als de kippen bij was. Dat was vandaag niet anders. We openden de avond met een straffe tekst van Kempisch dichteres Sam Hoeck, over een gevallen kind, liefde als een bokswedstrijd, zelfverdrinking en tepels die door een bikinitopje priemen. De jarige Mark Opfer-Ruting kwam helemaal uit Amsterdam om het te hebben over de man van de maan, een rookverslaving en de zon, dit in zijn gebruikelijke rijke taal. Adriana Kobor komt uit Hongarije en heeft zich in Antwerpen genesteld. Naast een Nederlandstalig gedicht bracht ze een wat lugubere Engelse tekst die ontzettend beeldend was, vol folterende metaforen en enkele bijbelse beelden, een beetje in de buurt van Beat. Gert Vanlerberghe probeerde enkele nieuwe teksten uit, ook in het Engels.

Vervolgens hadden we Leuvens singer-songwriter Carl Durant over de vloer. In zijn set van zo'n halfuur, en zes liedjes, had hij het onder meer over zijn tienjarige verblijf in San Diego, en waarom hij daar weer weg moest (bezongen in 'Fire and Earthquakes'). Ook zijn gloednieuwe single 'Silhouettes' kwam aan bod. De mooie liedjes brachten de sfeer er goed in, zo net na de pauze. Spoken word artieste Louche Loesje komt uit Turnhout. Ze opende met 'Gifwolken', over een chemische aanval op Syrië, en slamde over de consumptiemaatschappij en winstbejag. Haar afsluiter 'Wij Vrouwen' kwam hard aan.

Teddy Bair is een vaste waarde geworden in het Nederlandstalige slamcircuit. Hoewel hij niet helemaal in vorm was, opende hij sterk met een tekst over vluchtelingen. Ook zijn klassieker op de tram werkte erg goed en hij had het publiek in zijn zak. Daarna liet hij enkele steken vallen, zoals in zijn steengoede brief aan België, een pakkende tekst en een van zijn klassiekers, die hij helaas niet meer helemaal van buiten kent. Ook bij zijn tekst in het West-Vlaams was het even opnieuw beginnen. Ook een kanjer van een vaste waarde gaat wel eens de mist in, al slaagde hij er toch nog in het publiek op zijn hand te halen.

'Nachtroer', de opvolger van 'Kameleon', heeft vandaag de kaap van duizend verkochte kopieën overschreden, en de bundel is nog maar net verschenen. Charlotte Van den Broeck was er de eerste twee edities van Ballonnenvrees bij, alweer vier jaar geleden, en ook vandaag kon ze onze harten veroveren, met het zorgvuldig gesponnen en ontzettend aangrijpende relaas van een afscheid, in acht delen. De krop in de keel die we kregen, moesten we dringend met een pauze doorspoelen.

De improcomedy van Vers Vlees, onder leiding van Pieter Beck, opende de open mic, met enkele ludieke interactieve spelletjes, zoals '1-2-3', 'Het Orakel' en 'Seks Met Mij'. Tien acteurs vormden een orakel dat op hetzelfde moment een antwoord moest geven op een vraag uit het publiek. Zo wilde Mark Opfer-Ruting weten of hij naar Arnhem moet verhuizen. Ook kwamen we te weten dat seks hebben met de acteurs zo'n beetje is als een tandenborstel, kaas, ontbijtgranen en een zebra. Zeer geestig staaltje van hun kunnen.

Marjan De Ridder deed het met schilderkunst, zo bracht ze teksten beïnvloed door Toulouse-Lautrec en Spilliaert, over een burn-out. Hind Eljadid vuurde gebalde en opzwepende spoken word op ons af, een sjaal van de Palestijnse vlag rond zich gedrapeerd, met teksten over de wapenindustrie, onze onverschilligheid, Syrië en Palestina. Joris Gielen, van Collectief Dichterbij, gaf ons vier smakelijke gedichten, over clichés en uitgestorven dieren. Dan hadden we fotograaf en dichter Gust Peeters, die 'Genezing' bracht, een naar het Nederlands vertaalde tekst van Leonard Cohen. Dat begint stilaan genoeg materiaal te worden voor een LC-bundel. Nils Geylen sloot onze mooie avond af met drie gedichten: 'Rekenschap', 'Interludium' en 'Melania', een wat geagiteerde tekst over pussyfingers en zo - u weet wel.

De volgende edities zijn op 3 maart, 25 maart, 12 april en 1 mei. Wees erbij. U zal het zich niet beklagen! 

Foto's: Gust Peeters

Literaire tip: Umibe no Kafuka

Bij magisch realisme in fictie kan de schrijver subtiel met beide handen tegen de grenzen van de werkelijkheid duwen tot die uiteindelijk beginnen te plooien. De auteur vertrekt vanuit een doodnormale realiteit en eindigt bij situaties en gebeurtenissen die werkelijk te gek zijn om los te lopen mochten deze al in het begin op een schoteltje aan de lezer worden geserveerd. Maar wanneer je de ontknoping van het verhaal volgt, als trouwe lezer die helemaal wordt opgeslokt door de verhaallijn en niet merkt hoe de grenzen worden omgebogen, lijkt de eindsituatie van het verhaal niet eens zo gek of zo ongeloofwaardig meer. Maar als schrijver kan je ook al meteen een flinke scheut magie en mythe in je literair brouwsel gieten, stevig roeren en een parel van een sprookjesachtig en toch pijnlijk realistisch verhaal afleveren dat jong en oud tot in het diepst van hun ziel raken. Dat laatste deed de immens populaire Japanse fictieschrijver Haruki Murakami in zijn bestseller Umibe no Kafuka, in het Nederlands Kafka op het Strand, uit 2002.

De surrealistische, met raadsels gelardeerde roman springt voortdurend heen en weer tussen twee verhaallijnen, de oneven hoofdstukken volgen de jonge Kafka, de even hoofdstukken de oude Nakata. Kafka Tamura loopt op vijftienjarige leeftijd weg van zijn vader, de beeldhouwer Koishi Tamura, om een griezelige oedipale voorspelling te ontkomen en zijn moeder en zus te zoeken. Op de bus ontmoet hij Sakura, een jonge vrouw, en na hoogst bizarre omzwervingen belandt hij in een bibliotheek in Takamatsu, waar Oshima, een transgender die lijdt aan hemofilie, zich over hem ontfermt. 's Nachts krijgt Kafka vaak bezoek van een een jongere mevrouw Saeki, de zangeres van het lied 'Kafka op het Strand' en nu hoofd van de bibliotheek en auteur van een boek over mensen die een blikseminslag hebben overleefd. Hij wordt verliefd op de jongere verschijning, maar vraagt zich af wie mevrouw Saeki eigenlijk is en graaft verder in haar droevige verleden. De situatie escaleert. Enkel de telefoongesprekken met Sakura geven Kafka het gevoel dat hij nog in verbinding met de werkelijkheid staat. Wanneer de politie lastige vragen begint te stellen over een moord waar Kafka mogelijk mee te maken heeft, springt Oshima voor Kafka in de bres door de agenten om te tuin te leiden.

De minder begaafde en verwarde Nakata probeert op zijn oude dag rond te komen door verdwenen katten op te sporen. Dat doet hij door andere katten te ondervragen, wat vaak erg grappige dialogen oplevert. Op een van zijn speurtochten belandt hij aan de andere kant van Japan, waar hij met de vrachtwagenchauffeur Hoshino van het ene gekke avontuur in het andere belandt. Zo zijn er Johnnie Walker, een kattenmoordenaar die zich kleedt zoals de man op het logo van het beroemde whiskymerk, en die van de dode kattenzielen een fluit wil maken; en Kolonel Sanders, een pooier die sterk op de gelijknamige oprichter van fastfoodketen Kentucky Fried Chicken lijkt en hen helpt bij het vinden van een mysterieuze toegangssteen tot een andere wereld. Deze twee verschijningen, of 'concepten', horen tot de meest absurde en inventieve aspecten van de roman, die de lezer gewoon moet aanvaarden.

De kracht van muziek is een van de belangrijkste thema's in de roman. Zo is Oshima wild van Schuberts piano sonata in D Majeur, wat hem helpt bij het rijden, en Beethovens 'Aartshertog Trio' is een voortdurende bron van inspiratie in het verhaal. Ook Hoshino wil meer over de Duitse componist te weten komen na een memorabel gesprek in een koffiebar. Oshima vertelt Kafka dat dichters hun inspiratie uit dromen halen en daaruit hun woorden winnen om in de wakkere werkelijkheid hun poëzie mee te componeren. De woorden dienen als een profetische tunnel die in verbinding staat met de lezer. Ook de ziel krijgt hoge krachten toegeschreven. Zo wordt gesuggereerd dat Kafka, Saeki en Nakata in een alternatieve werkelijkheid met elkaar zijn verbonden, hun zielen in elkaar verstrengeld. Zo kan Nakata een man doden wiens bloed op Kafka's handen verschijnt, zonder dat Kafka en Nakata elkaar ontmoeten. De verscheidene surrealistische gebeurtenissen in het verhaal slaan de nuchtere maatschappij met verstomming. Hoe ga je bijvoorbeeld om met een stortbui waarbij miljoenen vissen uit de lucht vallen? Net dat is de kracht van de hoge dosis aan magisch realisme in Murakami's verhaal.

Het boek is een ware puzzel en kan gelezen worden als een complex raadsel, maar wel één waar nooit echt een oplossing voor wordt aangereikt. De lezer heeft een enorme vrijheid om de eindjes aan elkaar te knopen en een hiërarchie van betekenis aan de gebeurtenissen vast te knopen, en misschien is die vrijheid wel zo groot dat het bijzonder moeilijk wordt om het verhaal op een eenzijdige manier te begrijpen. Voor wie van verhalen houdt die van A tot Z reizen en waarbij op het einde alles helder is uitgelegd en opgelost, is Kafka op het Strand een hele uitdaging. Voor wie de kracht en het vermogen heeft om los te laten en te verdwalen in een universum waarin je van de ene verwondering in de andere sukkelt en je voelt dat een volledig begrip van de verhaalwereld en de onverklaarbare fantastische gebeurtenissen je petje te boven gaat en weet dat dit eigenlijk heel oké is, kan ik de roman sterk aanbevelen, want in dat geval kan hij niet teleurstellen, enkel een blijvende indruk nalaten van een verhaal dat je nooit eerder had gelezen en dat je met indrukken opzadelt die je nooit meer zal vergeten.