Lijstjestijd 2025

Ook in 2025 blik ik drievoudig terug op een verzadigd muzikaal jaar. De singles- en de concertenlijstjes zijn voor later. Ik begin met een top 20 van beste albums van het jaar. Ik luisterde naar een vijftigtal nieuwe platen en distilleerde daar onderstaande lijst uit. Aangezien de lat hoog ligt, halen verschillende kanshebbers met prachtplaten deze niet. En dus graag eervolle vermeldingen voor Arcade Fire, Tame Impala, Pulp en Floris Francis Arthur. Hoewel de nummer 1, Maruja's tot kunst verheven woede en pijn, zeker geen verrassing is, met zijn de albums die meteen daarop volgen bijna even straf. ELLIS D verbluft met opzwepende indiesongs met een pyschedelische toets terwijl BIG SPECIAL en het bijna onbekende Decorate. Decorate. de nasleep van een stevige postpunkrevival alle eer aan doen. 2025 was het jaar van spoken word in muziek, zo leek het wel, en Maruja, BIG SPECIAL en Kae Tempest vonden daar hun eigen geluid in. Tot slot bracht het Britse bar italia een album van een wel heel hoog niveau uit, nog beter dan hun vorige platen, en daarmee bewijzen ze dat ze in 2026 alleen maar kunnen groeien.

1.       Maruja – Pain To Power

2.      ELLIS D – Spill

3.      BIG SPECIAL – NATIONAL AVERAGE.

4.      bar italia – Some Like It Hot

5.      Decorate. Decorate. – Swerve Of Atoms

6.      Mogwai – The Bad Fire

7.      The Horrors – Night Life

8.     Squid – Cowards

9.      Kae Tempest – Self Titled

10.  Anna von Hausswolff – ICONOCLASTS

11.   Car Seat Headrest – The Scholars

12.  Fred Angst – Stockholmsyndroom

13.  Flying Horseman – Anaesthesia

14.  Little Simz – Lotus

15.  Racing Mount Pleasant – Racing Mount Pleasant

16.  Portugal. The Man – SHISH

17.   W. Pike – Who’s Gonna Fix It?

18.  The Murder Capital – Blindness

19.  Panchiko – Ginkgo

20. The Raveonettes – PE’AHI II

Ballonnenvrees 3 december 2025

En zo werd het tijd voor nog een laatste glorieuze Antwerpse editie van Ballonnenvrees van het jaar. Café Boekowski stroomde weer vol gegadigden die wel pap lustten van poëzie, muziek en comedy. Deze keer liep het bijlange niet zo lang uit als in oktober. Iedereen content, want de open mic zat net vol en we moesten niemand teleurstellen. Gert Vanlerberghe begon naar vrome gewoonte met een Heiligentekst, deze keer 'In de leer bij Looi', over de Heiligie Elooi, die we eerder deze week vierden. B.P. Arend zal binnen een klein jaar, in het najaar van 2026, een nieuwe bundel uitbrengen. Vanavond kregen we van de dichter dus heel wat nieuw werk, waaronder een gedicht met enkel éénlettergreepwoorden, genaamd 'Veld'. Ook kwamen twee gedichten uit het project Straatverlichting aan bod. Hadiel Holail Mohamed, frontvrouw van Binti en vroeger ook Pablo Casella, had haar aangrijpende spoken word in het Engels voor ons bij, over witte ruimte, zwermen vogels en de Cévennes. De gezongen mantra's waren de refreinen die ze met serene stem door het café liet waaien, als een poëtische meditatie. Als afsluiter kregen we de primeur 'Open Senses'.

Dan was er dichter-recensent Matthieu Van Steenkiste met zijn ondertussen legendarische festivalcyclus, die we voor het eerst en het laatst integraal op ons bord kregen. Hij vuurde zijn ode aan de frontman, aan de moshpit en aan de crowdsurf op ons af. Sigmaman, dat is nog steeds Nabil Khazzaka, en hij moet ondertussen al zo'n tien keer op ons podium hebben opgetreden. Zo kregen we al zijn 'eras' te zien, de popmuziek, de ludieke rap, de pianostukken, de drum'n'bass, de floorfillers, vaak mét visuals. Deze keer was het enkel een backtrack, geen visuals, en een Nabil die op een gejaagde beat de ziel uit zijn lijf zong. Zijn nieuwere songs zijn sowieso al meer 'clubby' en live kwamen die heerlijk tot hun recht. De beats, de drum'n'bass en de dubstep kregen gezelschap van zijn kenmerkende stem, die wel eens aan Dave Gahan deed denken. Zo was er het intense 'U&I', het uit een discotheek ontsnapte 'Heartbeat', en mijn persoonlijke favoriet, het zowel beklemmende als uitbundige 'Stonecold'.

Na de pauze was er Maarten Bastiaensen, frontman van Het Parlement, die dichtte over het leven in Brussel, de liefde, de literatuur en de dood. Zijn gedichten waren bloedmooi, altijd met een tragische klank, en zorgvuldig gekozen beelden - 'haar abrikozen stemgeluid', 'fascisten op tv', 'zwijgend links', 'kasten vol dode schrijvers'. Bijzonder raak was het gedicht over het uitvaartcentrum, dat iedereens keel genadeloos dichtkneep. Tot slot riep Gert gitarist en bandgenoot Carlos Dyckmans op het podium, die als intro Myles Davis uit zijn gitaar toverde. KOALA is een triphopband die ondertussen al meer dan 20 jaar bestaat, maar die heel af en toe ook als duo optreedt. Vanavond waren dat Carlos en Gert, en het publiek kreeg enkele samengestelde nummers te horen. Zo werden 'Malecon', uit Outlaw, en 'House Of Sleep', uit Falling Borders, aan elkaar gekoppeld. Tussen het akoestisch gitaargeweld en de spoken word gooide Gert er nog 'Slaap nu, baal later' door.

Het was tijd voor een goed gevulde open mic. Thijs Van Bruggen stond voor het eerst op Ballonnenvrees - en op een podium - met zijn humoristische teksten. Dan was er een ijzersterke comedyset van Laurens Denijn, over Poes de kat, claustrofobie en de Utrechtse tongval. Maike Bretschneider deed het in het Engels en het Nederlands, over regen, reuzen en de nazomer. Dan was er de poëzie van Marc Rothheut, over zijn handen en een 'bunker van Bartok'. Jasenko Tabakovic riep Carlos Dyckmans opnieuw ten tonele voor een geïmproviseerde samenwerking tussen dichter en gitarist. Baalmond stond vroeger wel eens op Ballonnenvrees maar woont ondertussen in Sofia en is nog maar heel zelden in België te vinden. Het was dus heel toevallig dat hij vanavond kon meedoen. Hij blies 'Overleven' en 'Windekind' door de microfoon. Ook Yanni Ratajczyk is tijdelijk weer in het land. Hij opende met een gedicht over verzet en over Gaza. We kregen het er ijskoud van, zo raak was het. Even hadden we een avond niet aan de genocide gedacht. Tot slot trok hij een liggend streepje onder zijn set en onder de avond.

 

Bedankt aan iedereen die weer zo uitbundig zichzelf was en erbij was en ook aan iedereen die plant om dit jaar toch nog eens naar Ballonnenvrees te komen. Die hebben namelijk geluk. Op maandag (uitzonderlijk geen donderdag) 15 december kan je nog naar een laatste editie van 2025, in Café Het Maanlicht in Mechelen. Ik zie jullie graag dan!

Heiligencyclus: Barbra vs. papa

14 wachtenden voor u, 14 helpers van wacht, bel mij bij een brand of een gat in de nacht, misschien die kat in die boom, die klus stond al lang op het todolijstje, ik vrees de uitkomst wordt een lijkje, ik ben er voor u wanneer de kanarie niet terugkeert en de schachtbokken bezwijken, ik ben Hephaistos maar ook Penelope, heb je die rij vrijers al gezien, mijn vader wel, hij sloot me op in de toren, omgebouwd tot privé-sauna, en mijn haar groeit niet snel genoeg, ik ben Raponsje niet, kan mijn kruin niet in drie lokken door drie vensters naar beneden laten golven, drie ramen drier-amen, een subtiele knipoog naar de vader, de zoon, de heilige geest, maar mijn pap kent slechts de taal van de schandpaal en de zweep, naakt vastgebonden en voor iedereen onteerd, behalve voor de heer, die mijn wonden telkens heelt, en toortsen blust, brandijzers kust, maar palief, hij scheidt mijn hoofd van mijn moegetergde lijf, ach god zit in de bliksem, een hoopje as dat overblijft, ik ben een windhoos van ene wijf, ik ben het vuur en de storm, en elke patriarchale loser gooi ik in de hellemond, de wereld zoveel beter zonder mannen die de vrouwenzaakjes regelen, het is ons leven en ons lijf, fier als een pauw, ik bloei in de winter, ik mijnenveger, brandhaard, vuurkorf, ik vreet lavasteen, ik vermenigvuldig vuur, deel medicijnen, ik ben een magazijn van verwijten, bijt mijn tong niet af, ik ben artillerie, ik ben tunnelvisionair met flair, verschijn in Poolse zoutmijnen, in Limburgse mergelgrotten, waar de maashagedis zwom, van Kiev en Kanne tot Constantinopel leef ik voort in een schrijn, brand een gat in jouw bewustzijn, ik leef in Lorca en in Shaw, en in jouw Luminal, ik boor mij ni de toren van verwaaide jongensdromen, ik kus zacht de brandwonden van elke vrouw die niet op tijd aan haar romeo ontkwam, en ik kastreer elke meneer die zijn bosbrand niet bezweren kan, de verwoestingsdrang van alleman onthoofd door mijn zwaard, gekrompen hostie in de ciborie, of de vlam in de pan, ik steek de lont aan, de machomonoliet verdraagt geen dynamiet, mijn kuisheidsgordel is een bommengordel, vingervlug vervaardig ik explosies, anticipeer de erosie van de Vent, de weggesneden slang gekneld in mijn vulvavuist, ik baar geen barbaren, ik kniel voor geen kruis, ik ben geen plastic pop, hoor mijn middernachtlied, mijn vermoeide evergreen, papa, kan je mij horen, of ben je wat belet door het branden in mijn hel, je kan me duizend keer onthoofden, maar ik ben Barbra, papa, vergeet mij niet, papa, het onblusbare vuur, ik ben de Vrouw. 

Heiligencyclus: In de leer bij Looi

Drie keer sprak de adelaar: uw zoon, die gaat het maken, niet gewoon!, wel, aanhoor mijn elegie, in de buik van Moria, in de beschutte werkplaats van de Olympus, en de zeven pikhouwelen in de ijzermijn, hé-ho, hé-ho!, een diamant is nooit te klein, een krater in de dieptemijn, de gretige vingers van Midas, en water in wijn, ik bouw voor jou een gouden troon, geen brol van IKEA, ondanks mijn karig loon, geen goudkoorts, verzamelwoede, geen Dagobert, avec sa culotte à l’envers, geen Smaug, meer dan genoeg voor iedereen, een miljardair zou niet mogen zijn, verarm ze of verplicht ze te delen, open hun beurzen of open hun kelen, geen meesters boven de meesters, vreet de rijken op als je honger hebt, laat ze dokken of barsten, ik ben geen Elon, ben van een ander allooi, noem mij Eligius, of kortweg Elooi – Looi voor de vrienden – ik hou niet van winstbejag en achterklap, geen blind gezag maar vakmanschap, een onvervalste koekoeksklok uit het Zwarte Woud, of een houten korf, wel duizend jaar oud, een zilverschrijn om te vereren, of een sneltrein voor gehaaste heren, ik ben watchmaker maar ook matchmaker, nu ja, uit een lelijke vrouw valt geen schoonheid te boetseren, hang haar boven het vuur, leg haar op het aambeeld als het moet, hammertime!, maar ik ben ook niet perfect, vervaardig uit haar desnoods een gewillige aap, ik weet het, mijn mirakels zijn van de Aldi, het liefst zuiver ik de markt van magnaten zoals Jezus de tempel van woekeraars, verscheurt de beer de os, wie mag dan het vuile werk doen?, zie jij zo’n miljardair al in de mijnen werken?, een gloeiende kool in het gelaat van de droes die zijn werkvolk haat, een tang in zijn neus en een paardentrap in zijn kruis, mijn schuur uit, duivelsgebroed, geen plaats voor uitbuiters in Noyon of Bouillon en bij uitbreiding de wereld, vlieg met je raket naar een andere planeet, want hier op aard staat de guillotine gereed.