Ballonnenvrees 15 december 2025

Voor een laatste keer dit jaar gingen we naar een Ballonnenvrees, deze keer onder het genot van een Elixir de Malines. Uitzonderlijk zaten we op een maandag in Het Maanlicht. Meestal gaat Ballonnenvrees daar op donderdag door. Manu Gabriels opende de avond met een ode aan Amy en deelde meteen een dilemma: de poëzie of de liefde? We kregen zorgvuldig door zijn pen geregisseerde beelden. Met 'Bezoek' bracht hij zijn meest experimentele gedicht, over een vampier. De opvolger bleef in het horrorthema. Voor een bloedstollende tekst over Freddy Krueger haalde hij een handschoen met pinnen boven. DON'T FALL ASLEEP! Vervolgens was er uit Dendermonde Peter Goossens. Op een openingsgedicht op speed volgde een rustige set, met en zonder muziekdoos als begeleiding. We kregen het fraaie 'Waar de huid schuurt'. Voor een intiemer gedicht kroop hij het wel zeer nabije publiek in tot hij oog in oog met Marzena stond. Daarna richtte hij zich tot een zekere 'Mr President', in een vlammende poëtische brief aan dat stuk ongeluk in het Witte Huis. Meer over Trump later op de avond.

Karin Schuitema had de gitarist Pero Chris bij. We kregen 'De koorddanser' als voorgerecht en vervolgens een ingetogen menu. Op de geruststellende akkoorden van Chris hekelde Karin de angst en de haat, de vooroordelen en alles wat er mis gaat in de wereld. Een geslaagd moment van verpozing en bezinning. Na de pauze en al enkele elixirs begonnen we aan een lijvig tweede deel. Gert Vanlerberghe eerde Lucia van Syracuse, de laatste nieuwe heilige uit de cyclus, en bulderde met 'Stille nacht' een kerstgedicht dat eerder over Bethlehem anno 2025 gaat dan dat in het jaar 1. 'Oranje slak' is de laatste worp van zijn muzikale project Drink My Puke, en met dat stukje spoken word, zonder beat, liet hij geen splinter van MAGA heel. Lebuïn D'Haese bracht het verzet mee uit Antwerpen en voerde de wereldvrede op in een hypothetisch gedicht. We kregen een pakkende tekst over de genocide, maar even goed zaten we onder een appelboom uit zijn jeugd, of onder een dadelpalm op reis in Marokko. Met een steengoed gedicht over dichters sloot hij af.

Ondertussen was het best druk geworden in Het Maanlicht en zat ook de open mic stampvol. Op zijn beurt nodigde Pero Chris ook Karin Schuitema uit, voor een Palestina-duet. En voor zijn pakkende cover van Zaho's 'Je te promets' werd het muisstil in Het Maanlicht. Marzena Lesinska bracht teksten over NSFW-gedrag op kantoor en winkeltherapie in december. Nigel Parrington, bekend van The Low Countries, had een prachtig nieuw nummer op de gitaar bij, genaamd 'Only Sinatra'. Met Dominique Villain was er blitzpoëzie en als première zong ze nog een zelf geschreven nummer, op basis van twee gedichten. Dan was er Lies Van Den Plas en een raak stukje spoken word over onzichtbare ziekten en Felix Sandon met neiuw werk over het overwoekerde spoor 10 in het station van Mechelen, en ook nog 'Schoolslag'. Els D'hooghe las twee grappige teksten van Nigel Parrington voor, over een gebroken neus en over ondergoed. En tot slot kwam Nigel er zelf ook bij en bracht hij samen met Els, als The Low Countries, het nummer 'Don't Let It Be You'.

Wauw. Wat een marathon. Eentje voor in de geschiedenisboeken. Wij kijken alvast uit naar 2026, met edities op 22 januari en op 12 februari en nog veel meer. Ook zal onze 150e editie ergens in 2026 vallen. Prettige feestdagen en heel graag tot dan!

Heiligencyclus: Fiat Lucia

Spits je oren, Dionysius, mijn verhaal gaat niet over wijn en vertier, enkel pijn en verdriet kende ik, dat kan zelfs een blinde zien, ik vertoef in de hemel, laat diamanten regenen, geef al het goud aan de armen, hoef geen bruidsschat, ik blijf maagd, geen ossenspan die mij het bordeel in krijgt, geen brandstapel krijgt me klein, ik dans in de vlammen, leg mijn ogen in de schaal, Oedipus ontwaakt, activeer mijn geestesoog, oppermachtig ontwijk ik elke aanslag, ik ben niemands engel, maar een zwaard in de keel wordt mijn dood, ziende slaap ik in Syracuse, ik ben de arm van Speyer, het hoofd van Bourges en het zilver van Metz, fiat lux, eureka, ik ben de lamp, ik ben de kaars, ik ben de bril, de verrekijker, de telescoop, ik weer het boze oog, ik ben de ziener, ik ben de opzichter, ik kijk zie aanschouw staar gluur bespied, Peeping Tom, dat ben ik, een oog van vuur, cyclopisch groot, een knipoog, een vizier, het oog van de stier, de wereld door de lens van noötropicum, of van lsd, iedereen kan een beetje regenboogmagie gebruiken, wie zoet is, krijgt lekkers, wie stout is, strooi ik as in de ogen, een kind verblind, dat alsnog zijn pakjes vindt, een stad die zinkt, rijd binnen in mijn heilige marmeren midden, bevaar al mijn kanalen, rodel door mijn bloedbanen, zwem in mijn lagune, plant je vlag in elke molecule van mij, keer mij binnenstebuiten als het moet, ik ben maagd en maagd zal ik blijven, van chimpanzee tot australopithecus, my body my choice, ja, mijn karakter is slechter, veel slechter dan dat van Madonna-na-na, ik verdedig mij tot de dood, mijn samoeraizwaard zet je veroveringsdrang voor paal, ik verhakkel je pastinaak op industriële schaal, juliennestyle, groentjes voor in de cuccia, dénk nog maar aan mijn ontering en je ontmanning is een feit, ik ben een adder in het gras, kijk waar je loopt, de Yakuza maak je liever niet kwaad, let there be light, wordt een verkrachter niet vervolgd, dan is er altijd nog de W R A A K.

Lijstjestijd 2025

Ook in 2025 blik ik drievoudig terug op een verzadigd muzikaal jaar. De singleslijst is voor later. Eerst maak ik een top 20 van de beste concerten van het jaar. Naar goede gewoonte zag ik die meestal in mijn favoriete concertzalen Trix en Botanique, maar ook de zomerfestivals mochten niet ontbreken, met dit jaar vooral Best Kept Secret en Absolutely Free Festival. Ook Fred Angst, Panchiko en Flying Horseman gaven meer dan puike concerten dit jaar, maar zij vallen nipt uit het lijstje. Maruja wint, met hun gedreven en urgente show van enkele weken geleden in de AB. Al twee jaar lang wilden we ze live aan het werk zijn en dat is in 2025 eindelijk gelukt. De top 3 wordt gedomineerd door het zwaardere werk. Verder zijn postpunk en new wave, eigentijds en van vroeger, goed vertegenwoordigd. En het Engelse leather.head leerde ik live kennen en haalt al meteen mijn top 20. Van een positieve indruk gesproken...

1. Maruja, Botanique
2. Amenra, Best Kept Secret
3. Mogwai, De Roma
4. The Chameleons, Trix
5. ELLIS D, Maanrock
6. Squid, Trix
7. BIG SPECIAL, Trix
8. The Raveonettes, Trix
9. leather.head, Absolutely Free Festival
10. TV On the Radio, Best Kept Secret
11. Kae Tempest, Best Kept Secret
12. The Horrors, Botanique
13. The Murder Capital, AB
14. Slowdive, De Roma
15. A Place To Bury Strangers, Magasin 4
16. The Orchestra (For Now), Absolutely Free Festival
17. Bob Vylan, AB
18. Getdown Services, Botanique
19. Honeyglaze, Absolutely Free Festival
20. The Kills, OLT Rivierenhof 

Vervolgens is er de top 20 van beste albums van het jaar. Ik luisterde naar een vijftigtal nieuwe platen en distilleerde daar onderstaande lijst uit. Aangezien de lat hoog ligt, halen verschillende kanshebbers met prachtplaten deze niet. En dus graag eervolle vermeldingen voor Arcade Fire, Tame Impala, Pulp en Floris Francis Arthur. Hoewel de nummer 1, Maruja's tot kunst verheven woede en pijn, zeker geen verrassing is, met zijn de albums die meteen daarop volgen bijna even straf. ELLIS D verbluft met opzwepende indiesongs met een pyschedelische toets terwijl BIG SPECIAL en het bijna onbekende Decorate. Decorate. de nasleep van een stevige postpunkrevival alle eer aan doen. 2025 was het jaar van spoken word in muziek, zo leek het wel, en Maruja, BIG SPECIAL en Kae Tempest vonden daar hun eigen geluid in. Tot slot bracht het Britse bar italia een album van een wel heel hoog niveau uit, nog beter dan hun vorige platen, en daarmee bewijzen ze dat ze in 2026 alleen maar kunnen groeien. Net als in het concertenlijstje schitteren de jonge wolven van Maruja, uit Manchester, ook hier op 1.

1.       Maruja – Pain To Power

2.      ELLIS D – Spill

3.      BIG SPECIAL – NATIONAL AVERAGE.

4.      bar italia – Some Like It Hot

5.      Decorate. Decorate. – Swerve Of Atoms

6.      Mogwai – The Bad Fire

7.      The Horrors – Night Life

8.     Squid – Cowards

9.      Kae Tempest – Self Titled

10.  Anna von Hausswolff – ICONOCLASTS

11.   Car Seat Headrest – The Scholars

12.  Fred Angst – Stockholmsyndroom

13.  Flying Horseman – Anaesthesia

14.  Little Simz – Lotus

15.  Racing Mount Pleasant – Racing Mount Pleasant

16.  Portugal. The Man – SHISH

17.   W. Pike – Who’s Gonna Fix It?

18.  The Murder Capital – Blindness

19.  Panchiko – Ginkgo

20. The Raveonettes – PE’AHI II

Ballonnenvrees 3 december 2025

En zo werd het tijd voor nog een laatste glorieuze Antwerpse editie van Ballonnenvrees van het jaar. Café Boekowski stroomde weer vol gegadigden die wel pap lustten van poëzie, muziek en comedy. Deze keer liep het bijlange niet zo lang uit als in oktober. Iedereen content, want de open mic zat net vol en we moesten niemand teleurstellen. Gert Vanlerberghe begon naar vrome gewoonte met een Heiligentekst, deze keer 'In de leer bij Looi', over de Heiligie Elooi, die we eerder deze week vierden. B.P. Arend zal binnen een klein jaar, in het najaar van 2026, een nieuwe bundel uitbrengen. Vanavond kregen we van de dichter dus heel wat nieuw werk, waaronder een gedicht met enkel éénlettergreepwoorden, genaamd 'Veld'. Ook kwamen twee gedichten uit het project Straatverlichting aan bod. Hadiel Holail Mohamed, frontvrouw van Binti en vroeger ook Pablo Casella, had haar aangrijpende spoken word in het Engels voor ons bij, over witte ruimte, zwermen vogels en de Cévennes. De gezongen mantra's waren de refreinen die ze met serene stem door het café liet waaien, als een poëtische meditatie. Als afsluiter kregen we de primeur 'Open Senses'.

Dan was er dichter-recensent Matthieu Van Steenkiste met zijn ondertussen legendarische festivalcyclus, die we voor het eerst en het laatst integraal op ons bord kregen. Hij vuurde zijn ode aan de frontman, aan de moshpit en aan de crowdsurf op ons af. Sigmaman, dat is nog steeds Nabil Khazzaka, en hij moet ondertussen al zo'n tien keer op ons podium hebben opgetreden. Zo kregen we al zijn 'eras' te zien, de popmuziek, de ludieke rap, de pianostukken, de drum'n'bass, de floorfillers, vaak mét visuals. Deze keer was het enkel een backtrack, geen visuals, en een Nabil die op een gejaagde beat de ziel uit zijn lijf zong. Zijn nieuwere songs zijn sowieso al meer 'clubby' en live kwamen die heerlijk tot hun recht. De beats, de drum'n'bass en de dubstep kregen gezelschap van zijn kenmerkende stem, die wel eens aan Dave Gahan deed denken. Zo was er het intense 'U&I', het uit een discotheek ontsnapte 'Heartbeat', en mijn persoonlijke favoriet, het zowel beklemmende als uitbundige 'Stonecold'.

Na de pauze was er Maarten Bastiaensen, frontman van Het Parlement, die dichtte over het leven in Brussel, de liefde, de literatuur en de dood. Zijn gedichten waren bloedmooi, altijd met een tragische klank, en zorgvuldig gekozen beelden - 'haar abrikozen stemgeluid', 'fascisten op tv', 'zwijgend links', 'kasten vol dode schrijvers'. Bijzonder raak was het gedicht over het uitvaartcentrum, dat iedereens keel genadeloos dichtkneep. Tot slot riep Gert gitarist en bandgenoot Carlos Dyckmans op het podium, die als intro Myles Davis uit zijn gitaar toverde. KOALA is een triphopband die ondertussen al meer dan 20 jaar bestaat, maar die heel af en toe ook als duo optreedt. Vanavond waren dat Carlos en Gert, en het publiek kreeg enkele samengestelde nummers te horen. Zo werden 'Malecon', uit Outlaw, en 'House Of Sleep', uit Falling Borders, aan elkaar gekoppeld. Tussen het akoestisch gitaargeweld en de spoken word gooide Gert er nog 'Slaap nu, baal later' door.

Het was tijd voor een goed gevulde open mic. Thijs Van Bruggen stond voor het eerst op Ballonnenvrees - en op een podium - met zijn humoristische teksten. Dan was er een ijzersterke comedyset van Laurens Denijn, over Poes de kat, claustrofobie en de Utrechtse tongval. Maike Bretschneider deed het in het Engels en het Nederlands, over regen, reuzen en de nazomer. Dan was er de poëzie van Marc Rothheut, over zijn handen en een 'bunker van Bartok'. Jasenko Tabakovic riep Carlos Dyckmans opnieuw ten tonele voor een geïmproviseerde samenwerking tussen dichter en gitarist. Baalmond stond vroeger wel eens op Ballonnenvrees maar woont ondertussen in Sofia en is nog maar heel zelden in België te vinden. Het was dus heel toevallig dat hij vanavond kon meedoen. Hij blies 'Overleven' en 'Windekind' door de microfoon. Ook Yanni Ratajczyk is tijdelijk weer in het land. Hij opende met een gedicht over verzet en over Gaza. We kregen het er ijskoud van, zo raak was het. Even hadden we een avond niet aan de genocide gedacht. Tot slot trok hij een liggend streepje onder zijn set en onder de avond.

 

Bedankt aan iedereen die weer zo uitbundig zichzelf was en erbij was en ook aan iedereen die plant om dit jaar toch nog eens naar Ballonnenvrees te komen. Die hebben namelijk geluk. Op maandag (uitzonderlijk geen donderdag) 15 december kan je nog naar een laatste editie van 2025, in Café Het Maanlicht in Mechelen. Ik zie jullie graag dan!

Heiligencyclus: Barbra vs. papa

14 wachtenden voor u, 14 helpers van wacht, bel mij bij een brand of een gat in de nacht, misschien die kat in die boom, die klus stond al lang op het todolijstje, ik vrees de uitkomst wordt een lijkje, ik ben er voor u wanneer de kanarie niet terugkeert en de schachtbokken bezwijken, ik ben Hephaistos maar ook Penelope, heb je die rij vrijers al gezien, mijn vader wel, hij sloot me op in de toren, omgebouwd tot privé-sauna, en mijn haar groeit niet snel genoeg, ik ben Raponsje niet, kan mijn kruin niet in drie lokken door drie vensters naar beneden laten golven, drie ramen drier-amen, een subtiele knipoog naar de vader, de zoon, de heilige geest, maar mijn pap kent slechts de taal van de schandpaal en de zweep, naakt vastgebonden en voor iedereen onteerd, behalve voor de heer, die mijn wonden telkens heelt, en toortsen blust, brandijzers kust, maar palief, hij scheidt mijn hoofd van mijn moegetergde lijf, ach god zit in de bliksem, een hoopje as dat overblijft, ik ben een windhoos van ene wijf, ik ben het vuur en de storm, en elke patriarchale loser gooi ik in de hellemond, de wereld zoveel beter zonder mannen die de vrouwenzaakjes regelen, het is ons leven en ons lijf, fier als een pauw, ik bloei in de winter, ik mijnenveger, brandhaard, vuurkorf, ik vreet lavasteen, ik vermenigvuldig vuur, deel medicijnen, ik ben een magazijn van verwijten, bijt mijn tong niet af, ik ben artillerie, ik ben tunnelvisionair met flair, verschijn in Poolse zoutmijnen, in Limburgse mergelgrotten, waar de maashagedis zwom, van Kiev en Kanne tot Constantinopel leef ik voort in een schrijn, brand een gat in jouw bewustzijn, ik leef in Lorca en in Shaw, en in jouw Luminal, ik boor mij ni de toren van verwaaide jongensdromen, ik kus zacht de brandwonden van elke vrouw die niet op tijd aan haar romeo ontkwam, en ik kastreer elke meneer die zijn bosbrand niet bezweren kan, de verwoestingsdrang van alleman onthoofd door mijn zwaard, gekrompen hostie in de ciborie, of de vlam in de pan, ik steek de lont aan, de machomonoliet verdraagt geen dynamiet, mijn kuisheidsgordel is een bommengordel, vingervlug vervaardig ik explosies, anticipeer de erosie van de Vent, de weggesneden slang gekneld in mijn vulvavuist, ik baar geen barbaren, ik kniel voor geen kruis, ik ben geen plastic pop, hoor mijn middernachtlied, mijn vermoeide evergreen, papa, kan je mij horen, of ben je wat belet door het branden in mijn hel, je kan me duizend keer onthoofden, maar ik ben Barbra, papa, vergeet mij niet, papa, het onblusbare vuur, ik ben de Vrouw. 

Heiligencyclus: In de leer bij Looi

Drie keer sprak de adelaar: uw zoon, die gaat het maken, niet gewoon!, wel, aanhoor mijn elegie, in de buik van Moria, in de beschutte werkplaats van de Olympus, en de zeven pikhouwelen in de ijzermijn, hé-ho, hé-ho!, een diamant is nooit te klein, een krater in de dieptemijn, de gretige vingers van Midas, en water in wijn, ik bouw voor jou een gouden troon, geen brol van IKEA, ondanks mijn karig loon, geen goudkoorts, verzamelwoede, geen Dagobert, avec sa culotte à l’envers, geen Smaug, meer dan genoeg voor iedereen, een miljardair zou niet mogen zijn, verarm ze of verplicht ze te delen, open hun beurzen of open hun kelen, geen meesters boven de meesters, vreet de rijken op als je honger hebt, laat ze dokken of barsten, ik ben geen Elon, ben van een ander allooi, noem mij Eligius, of kortweg Elooi – Looi voor de vrienden – ik hou niet van winstbejag en achterklap, geen blind gezag maar vakmanschap, een onvervalste koekoeksklok uit het Zwarte Woud, of een houten korf, wel duizend jaar oud, een zilverschrijn om te vereren, of een sneltrein voor gehaaste heren, ik ben watchmaker maar ook matchmaker, nu ja, uit een lelijke vrouw valt geen schoonheid te boetseren, hang haar boven het vuur, leg haar op het aambeeld als het moet, hammertime!, maar ik ben ook niet perfect, vervaardig uit haar desnoods een gewillige aap, ik weet het, mijn mirakels zijn van de Aldi, het liefst zuiver ik de markt van magnaten zoals Jezus de tempel van woekeraars, verscheurt de beer de os, wie mag dan het vuile werk doen?, zie jij zo’n miljardair al in de mijnen werken?, een gloeiende kool in het gelaat van de droes die zijn werkvolk haat, een tang in zijn neus en een paardentrap in zijn kruis, mijn schuur uit, duivelsgebroed, geen plaats voor uitbuiters in Noyon of Bouillon en bij uitbreiding de wereld, vlieg met je raket naar een andere planeet, want hier op aard staat de guillotine gereed.