Open brief aan Angela Merkel

Waarde mevrouw Merkel

Lid van uw fanclub zal ik nooit worden. Ook heb ik mij slechts zelden kunnen vinden in uw eerder conservatieve agendapunten en dito beleid. Het zij zo. Elk zijn of haar visie. Al evenmin kan ik zeggen dat ik op de eerste rij zal staan om de verdiensten van de Europese Unie van de afgelopen jaren te bewieroken.

Maar u doet het toch maar. U staat aan het hoofd van een door crisis, angst en haat verscheurd en verlamd continent dat 70 jaar geleden aan zijn inwoners een uiterst waardevolle en noodzakelijke belofte heeft gemaakt. Dit nooit meer.

Momenteel moet dat continent – of die zogenaamde Unie – het hoofd bieden aan de grootste crisis sindsdien. Geen vluchtelingencrisis, zoals voortdurend wordt geroepen, maar eerder een humanitaire crisis van formaat. Als politiek leider van het machtigste land van Europa wacht u duidelijk een moeilijke, ondankbare taak, die steeds zwaarder lijkt te worden om te dragen. 

Wir schaffen das. Dat zei u enkele maanden geleden. Het klonk erg optimistisch, misschien ook een tikkeltje populistisch, zoals alle grote one-liners wanneer die uit de mond van een politicus komen. Het had heel wat weg van Obama’s Yes we can, een kanjer van een slogan die nog steeds echo's veroorzaakt in het hoofd van iedereen die een beetje het nieuws volgt, zij het in een ironische, haast cynische gedaante.

Emmers vol verwijten kreeg u over u heen. Half Duitsland zat op zijn paard, klaar om de eerste de beste vluchteling te fileren. Er zijn na de vreselijke incidenten in Keulen, die uiteindelijk niets met de vluchtelingen te maken bleken te hebben, zelfs enkele snuggere weldenkende burgers zo ver gegaan om werkelijk voor geweld te kiezen. Wat als die granaat in dat Keulse asielcentrum was ontploft? Ik mag er niet aan denken. En dan was er dat onderzoek, waaruit bleek dat één op vier Duitsers er geen enkel probleem mee zou hebben dat vluchtelingen die de grens proberen over te steken met de kogel zouden worden gestopt. Eh? Gaat het zo slecht met het ethisch normbesef van de Duitser? En laat ons niet flauw doen: van de Europeaan? 

En is dit slechts het tipje van de ijsberg? Of erger nog, is het een voorbode van meer xenofoob geweld in uw ooit zo tolerante land? Gaan we weer die tour op? Een complete ontmenselijking van de vermeende vijand, die het de kwatongen in kwestie immens vergemakkelijkt om hun beperkte, verontrustende boodschap eindelijk zonder menig politiek correct vingertje in de buurt te verkondigen. En inderdaad. Die aasgieren van Pegida en konsoorten zien hier maar al te duidelijk een voedingsbodem in om op neer te strijken en het zich meteen gemakkelijk te maken. Likkebaardend loeren ze om de hoek, tot ze weer kunnen toeslaan met populistische prietpraat die een heel continent in as dreigt te leggen als we niet heel goed opletten. En of we niet goed opletten. Extreem-rechts lijkt weer mee te kunnen spelen met de grote jongens. We hadden toch echt gehoopt dat we zoiets tot het verleden hadden kunnen rekenen.

We weten allemaal waar de ongezouten woorden van Donald Trump, en de opmars van een Marine Le Pen of een Geert Wilders, toe kunnen leiden. En toch lijken er geen alarmen af te gaan. Een oud bekend kwaad schrijdt met grote passen voorwaarts, zonder bijzonder veel moeite te doen om zich te vermommen – de schapenvacht is thuisgelaten, zo in your face gaat de wolf te keer – en terwijl ik mijn vrees versterkt zou moeten zien door mijn eigen regering, door alle Europese regeringen en eenieder wie met de toekomst bezig is, voel ik me als Cassandra, vastgeketend aan een grote rots van vermeend politiek correct denken. Gebrandmerkt met het woord 'Landverrader', want ook die term werd weer van onder het stof gehaald, nu blijkt dat er mensen zijn die de vluchtelingen warempel willen helpen.

Al die verwijten, en zelfs bedreigingen, aan uw adres. De fouten die u maakte, vooral door toedoen van uw vaak weinig betrouwbare of empathische partners binnen de Unie, worden ons zo duidelijk in het gezicht gedrukt dat we er bijna van moeten wegkijken. Helaas kijkt bijna niemand verder dan dat. U had uw fout kunnen toegeven. U had kunnen zeggen dat u zich had vergist. Daarmee zou u mijn respect hebben verloren. Het zou een duidelijk signaal zijn geweest van welke weg Europa uiteindelijk zou volgen. Die van de angst, van de ontmenselijking, van de intolerantie, van polarisatie, kortom de weg die we zeventig jaar geleden voorgoed de rug zouden hebben toegekeerd.

U deed niets van dat alles. U keek uw tegenliggers recht in de ogen en herhaalde uw slogan. Wir schaffen das. U neemt er geen woord van terug. Wir. Schaffen. Das. En daarmee heeft u de Europeaan weer aan het belangrijkste aspect in heel deze gruwelijke toestand herinnerd: menselijkheid. Er is nood aan meer menselijkheid. En daarvoor, beste Angela Merkel, sta ik wel degelijk op de eerste rij om luid te applaudisseren. U houdt voet bij stuk en dat maakt u groot.